การประกอบสร้างวรรณกรรมเพลงของสัญญาลักษณ์ ดอนศรี
คำสำคัญ:
การประกอบสร้างอัตลักษณ์ บทเพลง กลวิธีการสร้างสรรค์บทเพลง สัญญาลักษณ์ ดอนศรีบทคัดย่อ
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการประกอบสร้างวรรณกรรมเพลงของสัญญาลักษณ์ ดอนศรี ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาคือบทเพลงที่ประพันธ์โดยสัญญาลักษณ์ ดอนศรี จำนวน 206 เพลง โดยใช้กรอบแนวคิดการประกอบสร้างและกรอบแนวคิดการวิเคราะห์วิจารณ์วรรณกรรม ผลการวิจัยพบ การประกอบสร้างวรรณกรรมเพลงของสัญญาลักษณ์ ดอนศรี จำนวนเป็น 2 ประการ คือรูปแบบของวรรณกรรมเพลง และกลวิธีการสร้างสรรค์วรรณกรรมเพลง ในด้านรูปแบบพบการประยุกต์ใช้ฉันทลักษณ์ไทยดั้งเดิม ได้แก่ กลอนสุภาพ กาพย์ยานี กาพย์ฉบัง และพบรูปแบบที่เป็นลักษณะเฉพาะถิ่นของชาวอีสานใต้ ได้แก่ การประยุกต์ท่วงทำนองของเพลงกันตรึม และท่วงทำนองเพลงโคราช ส่วนกลวิธีการสร้างสรรค์วรรณกรรมเพลง พบกลวิธีการสร้างสรรค์ 2 ด้าน คือ การประกอบสร้างด้านเนื้อหา ได้แก่ ด้านความรัก ด้านสะท้อนสังคมและเสียดสีสังคม ด้านศิลปวัฒนธรรมและด้านการให้ความหวังและกำลังใจ และ และการประกอบสร้างด้านภาษา ได้แก่ การใช้คำ การใช้ถ้อยคำ และการใช้ภาพพจน์
เอกสารอ้างอิง
ชมพูนุช พานอิ่มมะเริง. (2566). การพัฒนาทักษะการเรียนรู้ด้านการแต่งคำประพันธ์ประเภทกลอนสี่ โดยใช้วิธีการแบบเปิด (Open Approach) สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเมืองนครราชสีมา. วารสารชัยพฤกษ์ภิรมย์, 5(1), น. 40-50 สืบค้นเมื่อ 27 เมษายน 2568 จาก https://so16.tci-thaijo.org/index.php/JPPJ/article/view/129
ธัญญา สังขพันธานนท์. (2560). แว่นวรรณคดีทฤษฎีร่วมสมัย (พิมพ์ครั้งที่ 2). ปทุมธานี : นาคร.
บันเทิง. (2557, สิงหาคม 1). ลูกทุ่งดังคว้าภาษาไทยดีเด่น "เพชรในเพลง" (2557). คม ชัด ลึก. สืบค้นเมื่อ 26 เมษายน 2568 จาก https://www.komchadluek.net/entertainment/189284
ปรีชา ขอวางกลาง. (2566). การพัฒนาความสามารถในการแต่งบทร้อยกรองกาพย์ยานี 11 ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย โดยใช้แนวทางการจัดการเรียนรู้เชิงรุกร่วมกับกิจกรรม วิถีไทย. วารสารชัยพฤกษ์ภิรมย์, 5(1), น. 64-75. สืบค้นเมื่อ 27 เมษายน 2568 จาก https://so16.tci-thaijo.org/index.php/JPPJ/article/view/85
พิชญาวี ทองกลาง และจามจุรี นิศยันต์. (2563). ภาพแทนผัว - เมีย ในวรรณกรรมเพลงลูกทุ่งอีสาน. วิวิธวรรณสาร, 4(3), น.53–85. สืบค้นเมื่อ 27 เมษายน 2568 จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/wiwitwannasan/article
ยุทธ โตอดิเทพย์, สุธีร์ พุ่มกุมาร. (2552). คู่มือเรียนเขียนกลอน (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ : แม่คำผาง
รพีพรรณ เพชรอนุนต์กุล. (2558). วิทยากลอน. ปทุมธานี : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรังสิต.
วรวรรธน์ ศรียาภัย. (2562). หน่วยที่ 5 การอ่านวิเคราะห์วิจารณ์ เอกสารการสอนชุดวิชา การอ่านภาษาไทย นนทบุรี: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
ศิริพร ภักดีผาสุก. (2561). ความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับอัตลักษณ์และแนวทางการนำมาศึกษาภาษาไทย. กรุงเทพฯ : โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สมเกียรติ รักษ์มณี. (2551). ภาษาวรรณศิลป์ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สายน้ำใจ.
สมพงษ์ซาวด์ Official. (2562, มิถุนายน 19). แอบอ่านทางใจ-ศักดิ์ ภูเวียง. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=ffI23GXMtqQ
สมพงษ์ซาวด์ Office. (2562, มิถุนายน 16). เพลงสิไปได้จักน้ำ - ศักดิ์ ภูเวียง. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=iaYayOZXlcA
สัญญารักษ์ ดอนศรีฐิติโชติ. (2567). ข้อมูลและผลงานการสร้างสรรค์วรรณกรรมเพลง ของ สัญญาลักษณ์ ดอนศรี. เอกสารเสนอเพื่อพิจารณายกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ ปี 2567. อัดสำเนา.
สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน ฉบับเสริมการเรียนรู้ เล่มที่ 15. (2553). กรุงเทพฯ : โครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว.
อัครศิลปิน. (2556, พฤศจิกายน 16). หะเออีสานใต้ - ยิ่งยง ยอดบัวงาม. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=UvDjfZ5W_FA
อัจฉราพร ใครบุตร. (2564). อัตลักษณ์การประกอบสร้างวรรณกรรมเพลงพื้นถิ่นอีสาน (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยพะเยา)
ไอ้หนุ่มผมยาว ศ.ศิลปะไทย. (2562, กันยายน 7). พี่กอซอ-ลูกแพร&ไหมไทย อุไรพร. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Nmpn_oN8ayM
A HoyHoy Komm’iizz. (2556, ตุลาคม 13). ดอกคูณบานสัญญาใจ - ยิ่งยง ยอดบัวงาม. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=DnZJ0eCEkOA
Belsey, C. (2022). Poststructuralism: A Very Short Introduction (2nd ed.). Oxford University Press.
Block, D. (2012). Poststructuralism and its Challenges for Applied Linguistics. Applied Linguistics, 33(5), 473–482. https://doi.org/10.1093/applin/ams055
DJ Family Music Official. (2561, มกราคม 29). จน เครียด กินเหล้า - สายเชีย วงศ์วิโรจน์. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Go6a2rNuoqU
Jongbloed-Faber, L. (2018). Local Identity Construction in Dialect Pop Music: Songs, Narratives, and Social Media Posts. Us Wurk, 67, 104–136.
Khun Music Office Original. (2568, มกราคม 6). ฝากลมบอกสาว - ปอยฝ้าย มาลัยพร. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=4tmnKMtk0i4
LaBelle, S. (2011). Language and identity. In Language, Society and Power: An Introduction (3rd ed.) Mooney, A. et al. pp. 173–178). London / New York: Routledge
Music lover. (2563, กันยายน 25). กิ้งกือตกส่าง – ร็อคแสลง. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=pbBFZ03svTE
Nonsan Music. (2563 ธันวาคม 6). ดวงดาวชาวนา - สันติ ดวงสว่าง. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Rid5qAM05-I&list=RDRid5qAM05-I&start_radio=1
RsaimMusic. (2557, สิงหาคม 6). พรจากปากแม่ : แมน มณีวรรณ. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=6E36axggeGc
RsiamMusic. (2556, ตุลาคม 1). สัญญานักสู้ : เท็ดดิ้ อาร์สยาม. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=9EV1nT1d83s
Topline Music Official. (2564, มีนาคม 17). มอเตอร์ไซค์ฮ่าง – ร็อคแสลง. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=9NvfCn
Topline Music Official. (2563, มิถุนายน 12). อดีตรักไหปลาแดก - ลูกแพร-ไหมไทย อุไรพร. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=5eY-nEmSaFM
Topline Digital Network. (2554, มีนาคม 12). กันตรึมสกา - ยิ่งยง ยอดบัวงาม. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=fn1PVDDo2lE
Topline Digital Network. (2556). อกหักเสมอหรึ่ม - คำมอด พรขุนเดช. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=hgEMgr0YRVw
Topline Digital Network. (2556, ตุลาคม 21). ปากร้ายแต่ใจรัก - สาวมาด เมกะแดนซ์. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=4Qf5BmUvkcQ
Topline Digital Network. (2555, มิถุนายน 12). ซุปตาร์เซราะกราว-ตมตย ยอดบัวงาม. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=I8YUowl9D5I
Topline Music Official. (2565, ตุลาคม 22). ฉันไม่ใช่เซเว่น - ดอกรัก ดวงมาลา. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=5eY-nEmSaFM
Topline Digital Network. (2554, มีนาคม 8). เลดี้ปลาร้า - สาวมาด เมกะแด๊นซ์. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=qI9_ywqzmh8
Topline Digital Network. (2555, มิถุนายน 14). สงกรานต์เซราะแอง-ยิ่งยง ยอดบัวงาม. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=w_WvAWm0ZKo
Topline Digital Network. (2555, มิถุนายน 14). ไอ้หนุ่มสราซอ - ปกา ดาวเรือง. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=k9y2fjd8xXg
Topline Digital Network. (2554, มีนาคม 8). ดาวมหาลัย - สาวมาด เมกะแดนซ์. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=yv78GkZZqeM
Topline Digital Network, (2556, มกราคม 11). ไทยแลนด์แดนสไมล์ – ดาวน้อยเสียงอิสาน. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=DrBqj-9gQhY
Topline Digital Network. (2556, ตุลาคม 21). ของฝากแม่ใหญ่สอน - สาวมาด เมกะแดนซ์. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=_-Kdt5wGAI4
Topline Digital Network. (2554, มีนาคม 22). มันต้องซิ่ง - สาวมาด เมกะแดนซ์. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=XVsc_GgoFio
Topline Digital Network. (2556). อกหักเสมอหรึ่ม - คำมอด พรขุนเดช. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=hgEMgr0YRVw
Topline Digital Network. (2556, ตุลาคม 8). ลมหัวกุด - ปอยฝ้าย มาลัยพร. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=3EmprMUGt_g
Topline Digital Network. (2556, ตุลาคม 14). อดีตรักป่นกบ – ยายจื้นดอทคอม. [Music Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=iaYayOZXlcA
Yuan, W., Jamnongsarn, S., & Phansue, V. (2024). The Identity of Gannan Hakka Folk Songs in the Southern Gan River Basin in Jiangxi Province. Journal of Multidisciplinary in Humanities and Social Sciences, 7(2), 893–909. https://so04.tcihaijo.org/index.php/jmhs1_s/article/view/269527
