บทบาทและการพัฒนาเครือข่ายภาคประชาสังคมต่อการมีส่วนร่วม ในการเลือกตั้งของจังหวัดชัยภูมิ
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบทบาทของเครือข่ายภาคประชาสังคมในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการเลือกตั้งของจังหวัดชัยภูมิ 2) ศึกษาระดับของบทบาทการมีส่วนร่วมของเครือข่ายภาคประชาสังคมต่อการเลือกตั้งของจังหวัดชัยภูมิ และ 3) พัฒนาบทบาทของเครือข่ายภาคประชาสังคมต่อการมีส่วนร่วมในกระบวนการเลือกตั้งของจังหวัดชัยภูมิ รูปแบบการวิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยผสานวิธี ระหว่างวิธีการเชิงปริมาณ กับวิธีการเชิงคุณภาพ เป็นกรอบการวิจัย โดยการศึกษาครั้งนี้ทำการศึกษาจากประชากรและกลุ่มตัวอย่างเป็นเครือข่ายภาคประชาสังคมจากองค์กรชุมชนต่าง ๆ ในจังหวัดชัยภูมิ และผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ในเขตจังหวัดชัยภูมิ ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติพื้นฐาน ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และร้อยละ และการวิเคราะห์เชิงคุณภาพโดยการสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่า 1. บทบาทของเครือข่ายภาคประชาสังคมในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการเลือกตั้งของจังหวัดชัยภูมิ พบว่า บทบาทของเครือข่ายภาคประชาสังคมในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการเลือกตั้ง โดยแยกออกเป็น 3 ขั้น ได้แก่ 1) ขั้นก่อนการเลือกตั้ง มีคะแนนเฉลี่ย 3.01 (SD=1.112) 2) ขั้นระหว่างการเลือกตั้งมีคะแนนเฉลี่ย 2.81 (SD=1.133) 3) ขั้นหลังการเลือกตั้งมีคะแนนเฉลี่ย 2.88 (SD=1.305) โดยในภาพรวมมีคะแนนเฉลี่ย 2.90 (SD=1.183) อยู่ในระดับปานกลาง 2. ระดับการมีส่วนร่วมในการเลือกตั้งของเครือข่ายภาคประชาสังคมต่อการมีส่วนร่วมในเลือกตั้งของจังหวัดชัยภูมิ โดยจะแยกออกเป็น 3 ระดับได้แก่ 1) ระดับการมีส่วนร่วมในการเลือกตั้งขั้นต้น มีคะแนนเฉลี่ย 3.14 (S.D.=1.318) 2) ระดับการมีส่วนร่วมในการเลือกขั้นกลาง มีคะแนนเฉลี่ย 2.79 (S.D.=1.357) 3) ระดับการมีส่วนร่วมในการเลือกตั้งขั้นสูง มีคะแนนเฉลี่ย 1.63 (S.D.=1.069) โดยในภาพรวมมีคะแนนเฉลี่ย 2.52 (SD=1.248) อยู่ในระดับปานกลาง 3. แนวทางการพัฒนาบทบาทของเครือข่ายภาคประชาสังคมต่อการมีส่วนร่วมในกระบวนการเลือกตั้งของจังหวัดชัยภูมิ 5 เรื่องหลัก 1) ควรพัฒนาส่งเสริมการเรียนรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับการเลือกตั้ง 2) สร้างความร่วมมือระหว่างเครือข่ายภาคประชาสังคมและภาครัฐในการสร้างบทบาทการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการเลือกตั้ง 3) การส่งเสริมความโปร่งใสและตรวจสอบการเลือกตั้ง 4) บทบาทในการเสนอนโยบาย หรือปัญหาให้กับผู้สมัครรับเลือกตั้งหรือผู้แทนที่ได้รับการเลือกตั้ง 5) การติดตามการทำงานให้เกิดความรับผิดชอบต่อหน้าที่ของผู้แทนที่ได้รับการเลือกตั้ง
References
คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ. (2560). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย. กรุงเทพฯ: สำนักการพิมพ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.
คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ. (2558). บทบาทภาคประชาสังคมในการคุ้มครองสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง. สืบค้นจาก http://library.nhrc.or.th/ulib/document/Fulltext/F08605.pdf
จักรพล บุณยปรัตยุษ. (2564). การมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชนในเขตเลือกตั้งที่ 9 หลักสี่-จตุจักร. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต (บริหารรัฐกิจและกิจการสาธารณะ), คณะรัฐศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
จารุวรรณ แก้วมะโน. (2565). การเลือกตั้งสมานฉันท์และไม่ซื้อสิทธิขายเสียง: กรณีศึกษาการเลือกตั้งท้องถิ่นจังหวัดชัยภูมิ: เติมเต็มวงจรการเลือกตั้ง โดยส่งเสริมกระบวนการมีส่วนร่วมของผู้มีสิทธิเลือกตั้ง. สืบค้นจาก https://www.kpi.ac.th/knowledge/research/data/1214.
ณรงค์บุญ สวยขวัญ. (2552). การเมืองภาคพลเมือง: บทวิเคราะห์แนวคิดและปฏิบัติการณ์ท้าทายอำนาจการเมืองในระบบตัวแทน. กรุงเทพฯ: เอดิสันเพรสโปรดักส์.
ปาริชาต วลัยเสถียร และคณะ. (ม.ป.ป.). กระบวนการพัฒนาและเทคนิคการทํางานของนักพัฒนา. กรุงเทพฯ: สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
พระมหาสังคม ชยานนฺโท (ช่างเหล็ก) และคณะ. (2564). พฤติกรรมการเลือกตั้งนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดชัยภูมิของประชาชนในอําเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ. สืบค้นจาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jomld/article/view/249590/170187.
วิสุทธิ์ โพธิ์แทน. (2542). ความคิดเกี่ยวกับการให้ความรู้ทางการเมืองเพื่อการมีส่วนร่วมในทางการเมืองที่มีประสิทธิภาพในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สถาบันพระปกเกล้า. (2562). บทบาทของประชาสังคมที่มีต่อการเมืองในด้านการเลือกตั้งของประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า.
สถาบันพระปกเกล้า. (2563). การศึกษาและส่งเสริมการมีส่วนร่วมทางการเมืองในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า.
อิสรีย์ วรกุลชัยศรี และคณะ. (2567). การมีส่วนร่วมทางการเมืองในการเลือกตั้งทั่วไปของประชาชนกลุ่มชาติพันธุ์ อําเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์, 7(2), 41-53.
Arnstein, S. R. (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American Planning Association, 35(4), 216–224.
NRRU Community Research Journal. (2016). Factors affecting people’s political participation at municipal level in Chachoengsao Province. Retrieved from NRRU Journal.
Verba, S., Nie, N. H., & Kim, J. (1978). Participation and political equality: A seven-nation comparison. Cambridge: Cambridge University Press.
