แนวทางการส่งเสริมการจ้างแรงงานผู้สูงอายุเพื่อให้กลับเข้าสู่ตลาดแรงงานในหน่วยงานภาครัฐ: กรณีศึกษากรุงเทพมหานคร
คำสำคัญ:
แรงงานผู้สูงอายุ, การจ้างงานภาครัฐ, นโยบายผู้สูงอายุ, สังคมสูงวัยบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษานโยบายการจ้างแรงงานผู้สูงอายุในหน่วยงานภาครัฐและกรุงเทพมหานคร 2) วิเคราะห์อุปสรรคในการจ้างแรงงานผู้สูงอายุ และ
3) เสนอแนะแนวทางการกลับเข้าสู่ตลาดแรงงานในหน่วยงานภาครัฐของผู้สูงอายุ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา จากข้อมูลการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญจากกรุงเทพมหานคร กรมกิจการผู้สูงอายุ และกระทรวงแรงงาน
ผลการศึกษาพบว่า 1) นโยบายการจ้างแรงงานผู้สูงอายุในหน่วยงานภาครัฐปัจจุบันเป็นการส่งเสริมโดยสมัครใจมากกว่าการบังคับใช้ทางกฎหมาย มีการจ้างผู้สูงอายุในตำแหน่งที่หลากหลายแต่ยังขาดความยืดหยุ่นในรูปแบบการจ้าง ระบบค่าตอบแทนถูกออกแบบตามลักษณะงานและรูปแบบการจ้าง ส่วนการขยายอายุเกษียณจาก 60 เป็น 65 ปียังเป็นประเด็นท้าทาย 2) อุปสรรคสำคัญในการจ้างแรงงานผู้สูงอายุมี 5 ประการ ได้แก่ ข้อจำกัดด้านกฎหมายและนโยบาย การจัดสรรงบประมาณไม่เพียงพอ ทัศนคติทางสังคมที่ไม่เอื้อต่อการทำงานของผู้สูงอายุ ข้อจำกัดด้านทักษะเทคโนโลยี และข้อจำกัดด้านสุขภาพและการเดินทาง 3) แนวทางการส่งเสริมการจ้างงานผู้สูงอายุที่เหมาะสมควรดำเนินการสองระยะ โดยระยะแรกมุ่งแก้ไขอุปสรรคพื้นฐานทั้ง 5 ประการ และระยะที่สองเน้นการบูรณาการความร่วมมือระหว่างหน่วยงานในการพัฒนานโยบาย 4 ด้าน ได้แก่ การขยายอายุเกษียณและปรับนิยามผู้สูงอายุ การพัฒนานโยบายระดับองค์กร การพัฒนารูปแบบการจ้างที่ยืดหยุ่น และการออกแบบระบบค่าตอบแทนที่เหมาะสม
References
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2566). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: บริษัท อมรินทร์ คอร์เปอเรชั่น จำกัด (มหาชน).
กรมการปกครอง. (2566). สถิติประชากร รายจังหวัด ตามช่วงอายุ. เรียกใช้เมื่อ 12 ธันวาคม 2567 จาก https://stat.bora.dopa.go.th/StatMIS/#/ReportStat/3
พชรพร อากรสกุล. (2566). ปัจจัยที่มีผลต่อความต้องการทำงานหลังเกษียณอายุและทัศนคติต่อการทำงาน หลังเกษียณอายุของผู้เตรียมเกษียณอายุในจังหวัดเชียงใหม่. Journal of Applied Economics and Management Strategy, 10(2), 160–175.
มติคณะรัฐมนตรี. (2546). การปรับปรุงมติคณะรัฐมนตรี เรื่อง การจ้างผู้ที่มีอายุครบ 60 ปี. เรียกใช้เมื่อ 12 ธันวาคม 2567 จาก https://saraban-law.cgd.go.th/easinetimage/inetdoc?id=show_CGD.A.499_2_BCS_2_pdf
Anxo, D., Ericson, T., & Jolivet, A. (2022). Working beyond the standard retirement age in Sweden: Health aspects. Journal of Population Ageing, 15(2), 271–290.
Buelens, M., & Van den Broeck, H. (2007). An analysis of differences in work motivation between public and private sector organizations. Public Administration Review, 67(1), 65–74.
Hudomiet, P., & Willis, R. J. (2022). Computerization, obsolescence and the length of working life. Labour Economics, 77, 102005.
Nagarajan, N. R., Teixeira, A. A., & Silva, S. T. (2021). Policy initiatives to address the challenges of an older population: A comparative analysis of 21 countries. Journal of Policy Modeling, 43(1), 175–194.
Ng, T. W., & Feldman, D. C. (2012). Evaluating six common stereotypes about older workers with meta‐analytical data. Personnel Psychology, 65(4), 821–858.
OECD. (2018). Ageing and employment policies: United States 2018. https://www.oecd.org/en/publications/ageing-and-employment-policies-united-states-2018_9789264190115-en.html
OECD. (2019). Governments must take further action to boost job opportunities at an older age. https://www.oecd.org/employment/governments-must-take-further-action-to-boost-job-opportunities-at-an-older-age.htm
Skirbekk, V. (2008). Age and productivity capacity: Descriptions, causes and policy options. Ageing Horizons, 8, 4–12.
Todayonline. (2020). Singapore's public sector ought to take the lead in hiring older workers. https://www.todayonline.com/commentary/singapore-public-sector-civil-service-take-lead-hiring-older-workers
Urban Institute. (2020). Policies for an aging labor force. https://www.urban.org/sites/default/files/publication/103083/policies-for-an-aging-labor-force.pdf
