การพัฒนาการท่องเที่ยวสวนพฤกษศาสตร์ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ กรณีศึกษา สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่องนี้มุ่งเน้นศึกษาการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติภายในพื้นที่ของสวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาศักยภาพความเป็นแหล่งเรียนรู้ของสวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ อ.แม่ริม  จ.เชียงใหม่ 2. เพื่อเสนอแนะแนวทางในการพัฒนาทางการท่องเที่ยวสวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Method) เน้นศึกษาบริบทพื้นที่ของสวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ โดยกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญที่ใช้ดำเนินการได้แก่ กลุ่มผู้บริหารจำนวน 4 ท่าน และพนักงานระดับบริการทั่วไปอีก 1 ท่าน ผู้วิจัยได้เลือกใช้เครื่องมือ 2 อย่างในงานวิจัยชิ้นนี้ 1) แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง เพื่อหา จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรคในปัจจุบันของสวนฯ โดยผู้วิจัยได้จัดทำแบบสัมภาษณ์ที่ คลอบคลุมขอบเขตของวัตถุประสงค์การวิจัย จากนั้นจึงนำแบบสัมภาษณ์กลับมาปรับปรุงตามคำแนะนำอีกครั้ง และ 2) การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม

         ผลการวิจัยพบว่า สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ มีศักยภาพสูงในการเป็นแหล่งเรียนรู้เชิงนิเวศ ด้วยจุดแข็งด้านความหลากหลายทางชีวภาพและพื้นที่กว้างขวาง อย่างไรก็ตาม ศักยภาพดังกล่าวถูกจำกัดด้วยข้อจำกัดด้านการเข้าถึง สิ่งอำนวยความสะดวก บุคลากร และกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นการศึกษาด้วยตนเองเป็นหลัก เพื่อพัฒนาสวนฯ ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพและดึงดูดนักท่องเที่ยว งานวิจัยเสนอแนะแนวทางที่จำเป็นเร่งด่วน ได้แก่ การพัฒนาสิ่งอำนวยความสะดวกและบริการให้ครอบคลุม การยกระดับคุณภาพบุคลากร การปรับปรุงกลยุทธ์การส่งเสริมการขายและการสื่อสาร และการสร้างเอกลักษณ์ของสินค้าที่ระลึก การดำเนินการตามแนวทางเหล่านี้อย่างจริงจังจะช่วยเสริมสร้างให้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศและการเรียนรู้ที่ยั่งยืนและได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง