การอ้างถึงแนวคิดทางพุทธศาสนาในวรรณกรรมเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร
คำสำคัญ:
การอ้างถึง,, แนวคิดทางพุทธศาสนา,, วรรณกรรมเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรบทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาการอ้างถึงแนวคิดทางพุทธศาสนาในวรรณกรรมเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ผลการศึกษาพบว่าเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร มีจุดประสงค์ในการอ้างถึงแนวคิดทางพุทธศาสนา 2 ประการ คือ 1) เพื่อเตือนตนเอง 2) เพื่อเตือนผู้อื่น ทั้งนี้การอ้างถึงแนวคิดทางพุทธศาสนา เพื่อเตือนตนเองพบในวรรณกรรมประเภทกาพย์เห่เรือและกาพย์ห่อโคลง ตลอดจนวรรณกรรมประเภทเพลงยาว โดยทรงอ้างถึงเพื่อ 1) ให้เข้าใจความ เป็นไปที่เกิดขึ้น 2) ให้ความหวังและกำลังใจแก่ตนเอง 3) ให้มุ่งกระทำในสิ่งดีงาม สำหรับการอ้างแนวคิดทางพุทธศาสนาเพื่อเตือนผู้อื่นพบในวรรณกรรมประเภทคำหลวง โดยทรงอ้างเพื่อ 1) ให้ทำบุญเพื่อความสุขสบายในอนาคต 2) ให้งดเว้นจากการทำความชั่ว 3) ให้ลดทิฐิ 4) ให้มีความมุ่งมั่น ผลจากการศึกษายังทำให้เห็นว่า พุทธศาสนาเป็นส่วนหนึ่งในการดำเนินชีวิตของคนไทย
เอกสารอ้างอิง
กรมศิลปากร. (2531). วรรณกรรมสมัยอยุธยาเล่ม 3. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ครุสภาลาดพร้าว.
จุไรรัตน์ ลักษณะศิริ และยรรยงค์ สิกขะฤทธิ์. (2561). รายงานการวิจัยเรื่อง การวิเคราะห์เนื้อหาเรื่องนันโทปนันทสูตรคําหลวงฉบับสมุดไทยของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร
ไชยเชษฐ์สุริยวงศ์. คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ณัฐวุฒิ คล้ายสุวรรณ และอภิเดช สุผา. (2564). โลกทัศน์ของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรที่ปรากฏในพระนิพนธ์ประเภทกาพย์เห่เรือและกาพย์ห่อโคลง.
วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 29(1), 75-96.
ณัฐวุฒิ คล้ายสุวรรณ. (2567). คุณค่าของเพลงยาวเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรและเพลงยาวเจ้าฟ้าสังวาลย์. เอกสารการประชุมวิชาการทางพระพุทธศาสนา ภาษา
และศิลปวัฒนธรรมระดับชาติและระดับนานาชาติ ครั้งที่ 1 “ความหลากหลายทางศาสนา ภาษา และวัฒนธรรมสูความยั่งยืน” (น. 98-104).
__________. (2568 ก). วรรณกรรมคำหลวง : การศึกษาสารัตถะธรรมทางพุทธศาสนากับการศึกษาวัฒนธรรมทางจิตใจและการประยุกต์ใช้ในสังคม.
วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี. 15(1), 26-35.
__________. (2568 ข). เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ : การถอดบทเรียนชีวิตเพื่อสร้างแนวคิดในการดำรงตน. วารสารเมธีวิจัย. 2(2), 46-57.
ทวีศักดิ์ ญาณประทีป. (2565). วรรณกรรมศาสนา. พิมพ์ครั้งที่ 10. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2560). ความรู้ทั่วไปทางภาษาไทย ตอนที่ 3 วรรณคดีไทย. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
อุดมพร คัมภิรานนท์ . (2551). การศึกษาหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในเรื่องพระมาลัยคําหลวง. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต,
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.