การจัดการเรียนแบบเชิงรุก (Active Learning) เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นแนวทางการจัดการเรียนรู้ให้กับผู้สอนให้มีกลยุทธ์การสอนที่มีประสิทธิภาพโดยการใช้การจัดการเรียนการสอนเชิงรุกในการจัดกิจกรรมให้กับผู้เรียน โดยในบทความได้เสนอถึงแนวคิด หลักการ และวิธีการจัดการเรียนรู้เชิงรุกที่มุ่งเน้นการพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ โดยอภิปรายถึงรูปแบบการเรียนรู้ต่างๆ เช่น การเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน การเรียนรู้แบบโครงงาน และการเรียนรู้แบบร่วมมือเป็นต้น พร้อมทั้งวิเคราะห์บทบาทของครูและวิธีการประเมินผลที่เหมาะสม นอกจากนี้ ยังนำเสนอกรณีศึกษาที่แสดงให้เห็นถึงประสิทธิผลของการเรียนรู้เชิงรุกในการพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ตลอดจนอภิปรายถึงความท้าทายและแนวทางการแก้ไขในการนำไปปฏิบัติและข้อเสนอแนะสำหรับการนำแนวทางการจัดการเรียนแบบเชิงรุกไปประยุกต์ใช้ในบริบทการศึกษาที่หลากหลาย เพื่อเสริมสร้างทักษะที่จำเป็นสำหรับผู้เรียนในยุคปัจจุบัน และเพื่อเสริมสร้างทักษะการคิดแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ให้แก่ผู้เรียน อันเป็นพื้นฐานสำคัญในการเตรียมความพร้อมสำหรับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของโลกในอนาคต
References
กระทรวงศึกษาธิการ. (2552). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
ทิศนา แขมมณี. (2561). ศาสตร์การสอน. (พิมพ์ครั้งที่ 21). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ทิศนา แขมมณี, (2546). รูปแบบการเรียนการสอน: ทางเลือกที่หลากหลาย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เบญจวรรณ แก้วลือไชย. (2565). การพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์เรื่องการบวก ลบ คูณ หารระคนสำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 โดยการจัดการเรียนรู้ด้วยวิธีการแบบเปิด (Open Approach). ใน หลักสูตรการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาคณิตศาสตร์ศึกษา. มหาวิทยาลัยนเรศวร.
ธัญญารัตน์ โกมลเกียรติ. (2557). ผลของการจัดกิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์โดยใช้กระบวนการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ที่มีต่อความสามารถในการแก้ปัญหาและความคิดสร้างสรรค์ทางคณิตศาสตร์ เรื่อง การประยุกต์ 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. ใน วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาคณิตศาสตร์ศึกษา. มหาวิทยาลัยบูรพา.
รุจิราพร รามศิริ. (2556). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์โดยใช้การวิจัยเป็นฐานเพื่อเสริมสร้างทักษะการวิจัย ทักษะการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ และจิตวิทยาศาสตร์ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษา. ใน วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศิลปกร. นครปฐม.
วันทนา ทวีคุณธรรม. (2554). ประมวลบทความกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนสู่มาตรฐานการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม: กิจกรรมการแก้ปัญหา. กรุงเทพฯ: ศูนย์ตำราและเอกสารทางวิชาการ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช. (2551). โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
สถาพร พฤฑฒิกุล. (2558). เอกสารประกอบการฝึกอบรม "คุณภาพผู้เรียนเกิดจากกระบวนการเรียนรู้". สระแก้ว: คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยบรพา วิทยาเขตสระแก้ว.
ศิรภัสสร ศรเสนา. (2557). ความสามารถในการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่เรียนด้วยวิธีการแบบเปิด. ใน วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
Bonwell, C. C., & Eison, J. A. (1991). Active Learning: Creating Excitement in the Classroom. ASHE-ERIC Higher Education Report No. 1. Washington, D.C.: The George Washington University, School of Education and Human Development.
Shenker, J. I., Goss, S. A., & Bernstein, D. A. (1996). Instruction’s Resource Manual for Psychology: Implementing Active Learning in the Classroom. [Online], Available: http://www.s.psych/uiuic.edu/~jskenker/active.html. (2024, 23 March).
Meyers, C., & Jones, T. B. (1993). Promoting Active Learning: Strategies or the College Classroom. San Francisco: Josey-Bass Publishers.
