การพัฒนาจิตตามแนวพระอภิธรรม
คำสำคัญ:
การพัฒนาจิต, พระอภิธรรมบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดและทฤษฎีการพัฒนาจิต 2) ศึกษาการพัฒนาจิตตามแนวพระอภิธรรมปิฎก 3) บูรณาการการพัฒนาจิตตามแนวพระอภิธรรมปิฎก 4) เพื่อเสนอแนวทางการสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับ “รูปแบบบูรณาการการพัฒนาจิตตามแนวพระอภิธรรมปิฎก” เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการวิจัย
ผลการวิจัยพบว่า
- การพัฒนาจิตเป็นการฝึกอบรมเสริมสร้างจิตใจให้พรั่งพร้อมสมบูรณ์ด้วยคุณสมบัติทั้ง 3 ด้าน คือ คุณภาพจิต ได้แก่ คุณธรรมต่าง ๆ คือ สร้างเสริมจิตใจให้ดีงาม สมรรถภาพจิต คือมีความสามารถของจิต สุขภาพจิต คือ มีจิตที่มีสุขภาพดี
- การพัฒนาจิตตามแนวพระอภิธรรมปิฎก เป็นการทำจิตให้เป็นกุศลอยู่ตลอดเวลา ผู้ศึกษาต้องน้อมไปในทางปฏิบัติ ต้องมีความอดทนต่ออกุศลที่มายั่วยวน ศึกษาเรื่องรูปนามให้เข้าใจอย่างแท้จริง การพัฒนาจิตมีผลต่อการพัฒนากายโดยตรงการพัฒนาจิตใจเป็นสิ่งที่สำคัญมาก แม้แต่การพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีได้นั้นจำเป็นต้องเน้นที่การพัฒนาด้านจิตใจตนเองเป็นอันดับแรก เพื่อให้ตนเองสามารถบริหารจัดการชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพหากบุคคลขาดความเข้มแข็งทางจิตใจขาดหลักในการยึดเหนี่ยวขาดความมุ่งมั่นและความเพียรพยาม ก็จะทำให้อารมณ์ที่ไม่พึงประสงค์ต่าง ๆ เข้าครอบงำจิตใจได้โดยง่ายซึ่งจะส่งผลต่อการดำเนินชีวิตในปัจจุบัน
- แนวทางการบูรณาการการพัฒนาจิตตามแนวพระอภิธรรมปิฎก ได้แก่ การน้อมนำเอาหลักธรรมของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มาปฏิบัติเจริญสติ ภาวนา เพื่อให้จิตเข้าถึงความเป็นจริง และ ทำให้จิตเกิดความสงบ สว่างไสวภายในใจ โดยยึดหลักเจริญสมถภภาวนาและวิปัสสนาภาวนา มาเป็นหลักปฏิบัติ
เอกสารอ้างอิง
ชมพูนุท ศรีจันทร์นิล. (2552). จิตวิทยาแนวพุทธ: แนวทางเพื่อการเยียวยาและพัฒนาจิตใจมนุษย์. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย, 29(4),189-190.
ชัยสิทธิ์ ทองบริสุทธิ์. (2568). พุทธศาสนากับจิตวิทยา. เรียกใช้เมื่อ 12 มีนาคม 2568 จาก https://kengkkoo.blogspot.com.
บวร สุวรรณผา. รายงานการวิจัย เรื่องสัมมาทิฐิของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภันครราชสีมา หลังการเข้ากลุ่มการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธ. นครราชสีมา : มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา. 2551.
ประภัสสร ชโลธร. (2566). จิตวิทยาตะวันตก. วารสาร มจร.หริภุญชัยปริทรรศน์, 7(1).
ประเวศ วสี. ธรรมชาติของสรรพสิ่ง : การเข้าถึงความจริงทั้งหมด. นนทบุรี: สำนักพิมพ์กรีนปัญญาญาณ. 2553.
ปัณณวิชญ์ พิบูลธนาภิรมย. (2561). อำนาจจิตกับความสำเร็จในชีวิต : พระพุทธศาสนากับจิตวิทยาสมัยใหม่. วารสารศิลปะศาสตร์ ปริทัศน์, 13(26), 79–89.
พระมหาผล นาควโร (ถ้ำกลาง). (2563) การพัฒนาจิตตามแนววิปัสสนากรรมฐานในสังคมยุค 4.0. วารสารวิชาการ มจร บุรีรัมย์, 5(2), 163.
พระสมุห์วัลลภ วลฺลโภ (เจสระ). (2559). การพัฒนาจิตเพื่อลดความยึดติดในมิติทางพระพุทธศาสนา. วารสารพุทธจิตวิทยา, 1(2), 16.
สุทธญาณ์ โอบอ้อม และคณะ. (2563) การเสริมสร้างจิตพฤติกรรมการเป็นพลเมืองที่ดีในสังคมประชาธิปไตยของนักเรียนในจังหวัดนครปฐม. วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครลำปาง,9(2), 65–77.
อริยา คูหา. (2552). กายจิต : ความสมบูรณ์แห่งชีวิต. วารสารรูสมิแล, 30(2),47-49.
