หนังสือบาลีไวยากรณ์อักษรอริยกะ พระราชนิพนธ์ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว: การศึกษาเชิงสำรวจ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาลักษณะทางสารัตถะและโครงสร้างของหนังสือบาลีไวยากรณ์อักษรอริยกะ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2385) โดยการวิเคราะห์รูปแบบการนำเสนอ 2) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์กับไวยากรณ์บาลีอื่น ๆ โดยการศึกษาเปรียบเทียบกับคัมภีร์ไวยากรณ์บาลี ได้แก่ คัมภีร์มูลกัจจายน์ และหนังสือไวยากรณ์บาลีที่แต่งขึ้นโดยนักวิชาการตะวันตก ได้แก่ Compendious Pali Grammar with a copious Vocabulary in the same Language (1824) โดยReverend Benjamin Clough การวิจัยนี้มุ่งการศึกษาเชิงสำรวจเอกสาร โดยใช้ฉบับถ่ายเอกสารแบบเรียนไวยากรณ์บาลีอักษรอริยกะที่ได้รับมาจากพระพรหมศากยวงศ์วิสุทธิ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อปี พ.ศ. 2565 ผู้วิจัยได้ทำการศึกษาเชิงสำรวจแบบเรียนไวยากรณ์บาลีอักษรอริยกะ โดยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา ลำดับเนื้อหา รายละเอียดของเนื้อหา วิธีการนำเสนอ แล้วนำข้อมูลที่ได้ศึกษามาวิเคราะห์เปรียบเทียบกับคัมภีร์ไวยากรณ์บาลีอื่น

          ผลวิจััยพบว่า 1) หนังสือบาลีไวยากรณ์อักษรอริยกะมีการนำเสนอเนื้อหาโดยย่อ 2  เรื่อง ได้แก่  อักขระและนามเท่านั้น  เรื่องนามมีการนำเสนอแบ่งออกเป็น 2 หัวข้อย่อย คือ นามศัพท์และกติปยศัพท์  มีการแสดงคุณสมบัติของนาม  การใช้ตารางในการแสดงรูปสำเร็จ พร้อมศัพท์ตัวอย่างสำหรับแจกตาม และมีเนื้อหาสรุปกฎเกณฑ์ทางไวยากรณ์บาลีบางส่วน โดยการใช้ฉันทลักษณ์เป็นเครื่องมือในการนำเสนอ  2) หนังสือบาลีไวยากรณ์อักษรอริยกะนี้มีวิธีการนำเสนอเนื้อหายึดตามคัมภีร์มูลกัจจายน์และมีโครงสร้างคล้ายกับหนังสือไวยากรณ์บาลีของนักวิชาการชาวตะวันตกที่ทำขึ้นก่อนหน้าแบบเรียนนี้ คือ Compendious Pali Grammar with a copious Vocabulary in the same Language (1824) โดย Reverend Benjamin Clough เช่น การใช้ตารางในการแสดงรูปสำเร็จ เป็นต้น