จากบางกอกถึงฟิลาเดลเฟีย: “สมุดคัมภีร์ราชรังสฤทธิ์สังเคราะห์ฯ” กับตำรับยาลักษณะฤดู ที่หายไปจากจารึกตำรายาวัดพระเชตุพนฯ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเนื้อหาในสมุดคัมภีร์ราชรังสฤทธิ์สังเคราะห์ ว่าด้วยลักษณะธาตุโรค ปริจเฉทที่ 1 ของศูนย์คิสลาค หอสมุดมหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนียประเทศสหรัฐอเมริกา แต่งโดยพระยาบำเรอราชแพทย์ แม่กองจารึกตำรายาวัดพระเชตุพนฯ เมื่อครั้งบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในสมัยรัชกาลที่ 3 มีเนื้อหาส่วนใหญ่ในเอกสารตรงกันกับจารึกตำรายาวัดพระเชตุพนฯ และนำเสนอข้อมูลที่ค้นพบใหม่จากเอกสารฉบับดังกล่าว ซึ่งเป็นเนื้อหาที่ขาดหายไป และไม่พบในจารึกตำรายาวัดพระเชตุพนฯ ในปัจจุบัน จากการศึกษาดังกล่าว พบว่าเนื้อหาในสมุดคัมภีร์ราชรังสฤทธิ์สังเคราะห์ว่าด้วยลักษณะธาตุโรค ปริจเฉทที่ 1 นี้ ปรากฏลักษณะฤดู ครบถ้วนทั้ง 6 ฤดู โดยในปัจจุบันนี้จารึกตำรายาวัดพระเชตุพนฯ เหลือตำราลักษณะฤดูเพียงแค่ 3 ฤดูเท่านั้น การค้นพบลักษณะฤดู 3 ฤดู ที่หายไปจากจารึกตำรายาวัดพระเชตุพนฯ นี้ จึงจะช่วยให้สามารถศึกษาค้นคว้าเนื้อหาส่วนที่ขาดหายไปของจารึกตำรายาวัดพระเชตุพนฯ ได้
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
ภาษาไทย
บำเรอราช, พระ. (จ.ศ. 1200). “สมุดคัมภีร์ราชรังสฤทธิ์สังเคราะห์ว่าด้วยลักษณธาตุโรคปริจเฉทที่ 1.” สมุดไทยดำ. อักษรไทยรัตนโกสินทร์. ภาษาไทย. เส้นหรดาล. Ms. Coll. 990 Item 1. ศูนย์คิสลาค, หอสมุดมหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย.
ประทีป ชุมพล. (2550). “งานวิจัยเรื่องเวชศาสตร์ฉบับหลวงกับการบูรณาการการแพทย์แผนไทย : ศึกษากรณีในเขตกรุงเทพมหานคร.” งานวิจัยของโครงการ “การผสมผสานทางศิลปะและวัฒนธรรมในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น : ความสำเร็จด้านภูมิปัญญาของชาวกรุงเทพฯ”. ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดีมหาวิทยาลัยศิลปากร. เข้าถึงเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2565. จาก ห้องสมุดดิจิทัล หอสมุดวังท่าพระ http://www.resource.lib.su.ac.th/resource/web/detail.php?resource_id=513#
พิศณุประสาทเวช (คง), พระยา. (ม.ป.ป). แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ เล่ม 2. โรงพิมพ์ศุภการจำรูญ. เข้าถึงเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2565. เข้าถึงได้จาก https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:47431
ราชบัณฑิตยสภา. (2472). ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน เล่ม 1 จำพวกความเรียง. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์ในงานพระศพ พระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฎ ปิยมหาราชปดิวรัดา เมื่อปีมะเส็ง พ.ศ. 2472)
โรงเรียนแพทย์แผนโบราณ. (2505). ตำรายาศิลาจารึกในวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์) พระนคร พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้จารึกไว้เมื่อ พ.ศ. 2375 ฉบับสมบูรณ์. โรงเรียนแพทย์แผนโบราณ. เข้าถึงได้จาก https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:313059
ศรีเสาวภางค์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้า. (2462). “เรื่องแพทย์หมอ.” ใน ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 4 เรื่องวิชาแพทย์ไทย. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร (นางลิ้นจี่ ชยากร พิมพ์แจกในงานศพ นายเชย ชยากร สามี) เข้าถึงเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2565. เข้าถึงได้จาก http://ir.swu.ac.th:8080/jspui/bitstream/123456789/5101/2/Khajohn_A146041.pdf
ภาษาต่างประเทศ
OPEEN, Ms. Coll. 990 Item 1 Samut Kamphi Racharangsatthi sangkhro wa duai laksana dhatu rok borichet / สมุดคัมภีร์ราชรังสฤทธิ์สังเคราะห์ว่าด้วยลักษณธาตุโรคปริจเฉท. เข้าถึงเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2565. เข้าถึงได้จาก https://openn.library.upenn.edu/Data/0002/html/mscoll990_item1.html