การเยียวยาจิต: มุมมองพุทธศาสนาในงานสุขภาพจิต
คำสำคัญ:
การเยียวยาจิต, พุทธศาสนา, สุขภาพจิต, พุทธบูรณาการบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดการเยียวยาจิตในมุมมองพุทธศาสนา 2) เพื่อวิเคราะห์การบูรณาการหลักพุทธธรรมกับการดูแลสุขภาพจิตร่วมสมัย และ 3) เพื่อสังเคราะห์โมเดลการเยียวยาจิตแบบพุทธบูรณาการสำหรับการดูแลสุขภาพจิต รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แนวคิดพุทธปรัชญาและทฤษฎีการเยียวยาแบบองค์รวมเป็นกรอบการวิจัย พื้นที่วิจัย คือ การศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการเยียวยาจิตในพุทธศาสนา กลุ่มเป้าหมายคือ เอกสารและงานวิจัยที่เผยแพร่ในช่วงปี 2018-2023 จำนวน 45 ฉบับ ใช้วิธีคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 3 ชนิด คือ 1) แบบฟอร์มการวิเคราะห์เอกสาร 2) แบบสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ 3) แบบตรวจสอบความน่าเชื่อถือ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาและการสังเคราะห์แนวคิดแล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า: 1) การเยียวยาจิตในพุทธศาสนามีรากฐานจากอริยสัจ 4 และมรรคมีองค์ 8 โดยเน้นการเข้าใจธรรมชาติของความทุกข์และการปลดปล่อยจากความทุกข์ 2) การบูรณาการหลักพุทธธรรมกับการดูแลสุขภาพจิตสามารถเสริมสร้างประสิทธิภาพในการเยียวยาผ่านการฝึกสติ การพัฒนาปัญญา และการปรับเปลี่ยนมุมมอง 3) โมเดลการเยียวยาจิตแบบพุทธบูรณาการที่ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ สติ ปัญญา เมตตา สมาธิ และวิริยะ องค์ความรู้/ข้อค้นพบจากงานวิจัยนี้ คือ โมเดลการเยียวยาจิตแบบพุทธบูรณาการที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการดูแลสุขภาพจิตแบบองค์รวม และเป็นแนวทางในการพัฒนานวัตกรรมการเยียวยาที่สอดคล้องกับบริบทสังคมไทย
เอกสารอ้างอิง
Buddhadasa Bhikkhu. (2021). Mindfulness with breathing: A manual for serious beginners. Wisdom Publications.
Goleman, D., & Davidson, R. J. (2020). Altered traits: Science reveals how meditation changes your mind, brain, and body. Avery.
Harris, R. (2023). ACT made simple: An easy-to-read primer on acceptance and commitment therapy (3rd ed.). New Harbinger Publications.
Hayes, S. C., Hofmann, S. G., & Ciarrochi, J. (2022). A process-based approach to psychological flexibility. American Psychologist, 77(2), 285-300.
Kabat-Zinn, J. (2019). Mindfulness for beginners: Reclaiming the present moment—and your life. Sounds True.
Saipetch, V. (2023). Buddhist Mental Health: Integration of Buddhist Principles with Contemporary Mental Health Care. Journal of Applied Humanities Studies, 1(1), 1-19. Retrieved from https://so09.tci-thaijo.org/index.php/J_AHS/article/view/6639
Santorelli, S. F., Kabat-Zinn, J., Blacker, M., Schweizer, S., & Meleo-Meyer, F. (2023). Mindfulness-based stress reduction (MBSR) authorized curriculum guide. University of Massachusetts Medical School.
Williams, J. M. G., Crane, C., Barnhofer, T., Brennan, K., Duggan, D. S., Fennell, M. J., ... & Russell, I. T. (2022). Mindfulness-based cognitive therapy for preventing relapse in recurrent depression: A randomized dismantling trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 90(1), 52-65.
World Health Organization. (2022). Mental disorders fact sheet. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-disorders
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2023). รายงานสถานการณ์สุขภาพจิตประชากรไทย ประจำปี 2566. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
กิตติ นันท์ธนิก. (2023). การประยุกต์ใช้วิปัสสนากรรมฐานในการบำบัดผู้ป่วยซึมเศร้า. วารสารจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 48(2), 123-138.
ธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2023). พุทธธรรม: ฉบับปรับปรุงและขยายความ. สำนักพิมพ์สหธรรมิก.
พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช). (2023). ปัญญาในพุทธศาสนากับการพัฒนาจิตใจ. วารสารพระพุทธศาสนา, 61(4), 112-127.
สมชาย มงคลสุข. (2023). การใช้หลักสัมมาทิฏฐิในการจัดการความเครียดจากการทำงาน. วารสารสุขภาพจิตชุมชน, 11(1), 78-95.
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช. (2022). ธรรมะเพื่อชีวิต: การปฏิบัติสติในยุคปัจจุบัน. โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
สุภาภรณ์ โพธิสุข. (2022). หลักอริยสัจสี่กับการเยียวยาจิตใจ. สำนักพิมพ์มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.
แสงดาว ศรีสุข. (2022). ประสิทธิภาพของการปฏิบัติเมตตาต่อการลดความโกรธแค้น. วารสารพุทธศาสตรศึกษา, 17(3), 45-62.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 ชีวิตศึกษา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารชีวิตศึกษา
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับวารสารชีวิตศึกษา และกองบรรณาธิการท่านอื่นๆ ในสำนักพิมพ์ฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
