การรับและเสียสิทธิในมรดกของทายาทและข้อสังเกตกรณีทายาทถูกกำจัดมิให้รับมรดก

บทคัดย่อ

เมื่อบุคคลใดตายและบุคคลนั้นมีมรดกบุคคลซึ่งเป็นทายาทไม่ว่าจะเป็นทายาทโดยธรรมหรือผู้รับพินัยกรรมย่อมมีสิทธิในมรดกของผู้ตาย การที่กฎหมายบัญญัติไว้เช่นนั้นก็มาจากหลักการที่ว่าสิ่งที่ผู้ตายมีอยู่ขณะตายก็ย่อมน่าจะตกแก่บุคคลที่มีความเกี่ยวพันทางเครือญาติหรือตกแก่บุคคลที่ผู้ตายมีความประสงค์จะยกให้ แต่อย่างไรก็ตามมรดกของผู้ตายหาอาจจะตกแก่ทายาทเสมอไปไม่ นั่นคือบางกรณีทายาทอาจเสียสิทธิในมรดกของผู้ตายได้ หากเป็นไปตามบทบัญญัติของกฎหมาย ซึ่งกรณีทายาทถูกกำจัดมิให้รับมรดกก็เป็นทางหนึ่งที่ส่งผลให้ทายาทเสียสิทธิในมรดกโดยมาตรา 1639 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้กำหนดกรณีทายาทโดยธรรมตามมาตรา 1629 (1) (3) (4) หรือ (6) ถูกกำจัดมิให้รับมรดกก่อนเจ้ามรดกตาย ผู้สืบสันดานโดยตรงของผู้ตายตามมาตรา 1643 สามารถรับมรดกแทนที่ทายาทที่ถูกกำจัดได้ในส่วนแบ่งของทายาทนั้น แต่นอกเหนือจากมาตรา 1639 ดังกล่าวแล้วยังมีบทบัญญัติมาตรา 1607 ได้กล่าวถึงกรณีทายาทถูกกำจัดและให้สิทธิผู้สืบสันดานเข้าสืบมรดกต่อไปได้เสมือนหนึ่งว่าทายาทนั้นตายแล้ว ซึ่งการที่บทบัญญัติเรื่องการถูกกำจัดมิให้รับมรดกมีอยู่ 2 มาตราดังกล่าวก่อให้เกิดปัญหาในการตีความของนักกฎหมาย สรุปได้ว่า หากทายาทถูกกำจัดมิให้รับมรดกก่อนเจ้ามรดกตายใช้มาตรา 1639 บังคับ ส่วนกรณีทายาทถูกกำจัดมิให้รับมรดกหลังเจ้ามรดกตายใช้มาตรา 1607 บังคับ ซึ่งหากตีความในลักษณะดังกล่าวก็อาจจะเกิดปัญหาในการตีความกฎหมายซึ่งอาจจะมีความขัดแย้งกันได้