การศึกษาการใช้บังคับกฎหมายเกี่ยวกับแดนกรรมสิทธิ์และการใช้กรรมสิทธิ์ในที่ดินจากคำพิพากษาศาลฎีกา

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหลักกฎหมายเกี่ยวกับแดนกรรมสิทธิ์และการใช้กรรมสิทธิ์ในที่ดินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 4 ลักษณะ 2 หมวด 2 แดนกรรมสิทธิ์และการใช้กรรสิทธิ์ และเพื่อศึกษาการใช้บังคับกฎหมายเกี่ยวกับแดนกรรมสิทธิ์และการใช้กรรมสิทธิ์ในที่ดินจากคำพิพากษาศาลฎีกา โดยการเลือกคำพิพากษาศาลฎีกา จำนวน 30 คำพิพากษาที่เกี่ยวกับการแดนกรรมสิทธิ์และการใช้กรรมสิทธิ์ในที่ดิน ซึ่งเป็นคำพิพากษาศาลฎีกาตั้งแต่ พ.ศ. 2535 จนถึงปัจจุบัน ใช้แบบบันทึกข้อมูล เพื่อใช้จดบันทึกข้อมูลรายละเอียดของคำพิพากษาศาลฎีกา ประเด็นข้อเท็จจริง ประเด็นกฎหมาย เพื่อหาความถี่ของคำพิพากษาที่มีการตัดสินในประเด็นกฎหมายนั้น ๆ

ผลการวิจัยพบว่า มีมาตราที่เกี่ยวข้องตั้งแต่มาตรา 1335 - 1355 ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ จำนวน 21 มาตรา โดยกฎหมายให้สิทธิอยู่ในมาตรา 1335-1337 แดนกรรมสิทธิ์และอำนาจกรรมสิทธิ์ และกฎหมายจำกัดสิทธิเป็นไปตามมาตรา 1337-1355 จากตัวอย่างคำพิพากษาศาลฎีกา จำนวน 30 ฎีกา พบว่าเรื่องที่เป็นประเด็นการใช้บังคับกฎหมายเกี่ยวกับแดนกรรมสิทธิ์และการใช้กรรมสิทธิ์ในที่ดินที่พบมากที่สุดในคำพิพากษาศาลฎีกานั้น คือ มาตรา 1349 ที่ดินตาบอดไม่มีทางออกสู่ทางสาธารณะ จำนวน 10 ฎีกา รองลงมาคือมาตรา 1336 อำนาจกรรมสิทธิ์ จำนวน 8 ฎีกา เท่ากันกับมาตรา 1350 ทางจำเป็น จำนวน 8 ฎีกา ตามมาด้วยมาตรา 1337 การใช้สิทธิเกินส่วน จำนวน 7 ฎีกา คำพิพากษาของศาลฎีกาจึงถือว่าเป็นบรรทัดฐานในการใช้กฎหมาย เป็นตัวอย่างในการวินิจฉัย ตีความ และอธิบายตัวบทกฎหมายต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ในการศึกษากฎหมายจากคดีเรื่องจริงที่ขึ้นสู่ศาลฎีกา ซึ่งถือเป็นที่ยุติและถึงที่สุด