เมตตาบารมีในพุทธปรัชญาเถรวาท

บทคัดย่อ

          บทความวิชาการเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์การบำเพ็ญเมตตาบารมีที่ปรากฏในพระไตรปิฎก อันเป็นแหล่งข้อมูลสำคัญของพุทธศาสนาเถรวาท โดยมุ่งนำเสนอความเข้าใจในเมตตาบารมีที่มิใช่เพียงในฐานะคุณธรรมขั้นพื้นฐาน แต่ในฐานะบารมีขั้นสูงที่ต้องผ่านการฝึกฝนจิตใจอย่างต่อเนื่อง ละเอียดลึกซึ้ง และมีพลังเปลี่ยนผ่านจิตวิญญาณของผู้ปฏิบัติ บทความนี้ใช้ระเบียบวิธีวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและตีความเชิงปรัชญาโดยอิงจากคัมภีร์ต้นฉบับ

          จากการศึกษาพบว่า การบำเพ็ญเมตตาบารมีในพระไตรปิฎกปรากฏทั้งในรูปของพระโพธิสัตว์ในอดีตชาติ เช่น มหาโสณนันทชาดก สัตติกุมารชาดก และมหาเวสสันดรชาดก ตลอดจนในพระวินัยและพระสูตรที่กล่าวถึงการแผ่เมตตาภาวนาอย่างเป็นระบบ อาทิ เมตตสูตร ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงเมตตาในระดับที่แปรเปลี่ยนเป็นบารมี ด้วยเจตนาที่บริสุทธิ์ ปราศจากอัตตา และพร้อมเสียสละตนเพื่อประโยชน์ของสรรพสัตว์องค์ความรู้ใหม่ที่ได้จากการศึกษานี้ ได้แก่ การเข้าใจเมตตาบารมีในฐานะพลังทางจริยธรรมที่สามารถเปลี่ยนแปลงทั้งปัจเจกบุคคล องค์กร และสังคมได้อย่างยั่งยืน โดยบทความเสนอกรอบแนวคิด METTA Model ซึ่งประกอบด้วย Mindful Compassion, Egoless Giving, Transcending Boundaries, Training in Equanimity และ Applied Wisdom เพื่อใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาเมตตาบารมีอย่างเป็นรูปธรรม