จริยธรรมทางการเมืองตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560

บทคัดย่อ

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 มาตรา 76 และ 219 เป็นฐานทางกฎหมายในการพัฒนาระบบมาตรฐานทางจริยธรรมสำหรับผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองและเจ้าหน้าของรัฐ โดยมีกฎหมายลำดับรอง 3 ฉบับหลัก ได้แก่ (1) มาตรฐานจริยธรรมของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญและองค์กรอิสระฯ พ.ศ. 2561 (2) พระราช-บัญญัติมาตรฐานทางจริยธรรม พ.ศ. 2562 และ (3) ประมวลจริยธรรมข้าราชการการเมือง พ.ศ. 2564 กฎหมายเหล่านี้กำหนดกรอบการทำงานเชิงลำดับชั้นที่เชื่อมโยงกฎหมายเหล่านี้กำหนดกรอบการทำงานเชิงลำดับชั้นที่เชื่อมโยงหลักการพื้นฐาน 7 ประการ เช่น ยึดมั่นในสถาบันหลักของประเทศ, ซื่อสัตย์สุจริต มีจิตสำนึกที่ดี และรับผิดชอบต่อหน้าที่, กล้าตัดสินใจและกระทำในสิ่งที่ถูกต้องชอบธรรม, คิดถึงประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตัว และมีจิตสาธารณะ ฯลฯ เข้ากับกลไกบังคับใช้ที่เข้มงวดผ่าน คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) และศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ซึ่งมีอำนาจลงโทษรุนแรงสุดคือ การตัดสิทธิทางการเมืองตลอดชีพ การบังคับใช้มาตรฐานจริยธรรมเผชิญความท้าทายหลักในการตีความข้อกำหนดเชิงนามธรรม ซึ่งเปิดช่องให้การตีความขึ้นอยู่กับบริบททางการเมือง แม้ระบบนี้แสดงประสิทธิภาพในการควบคุมพฤติกรรมทุจริตผ่านโทษทางวินัยและอาญาควบคู่กัน แต่ความเสี่ยงการใช้อำนาจตรวจสอบเลือกปฏิบัติยังคงเป็นประเด็นสำคัญ