จารึกเจ้าฟ้าสาวัตถีที่วัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

จารึกเจ้าฟ้าสาวัตถีที่วัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่านเป็นจารึกอักษรฝักขามบนแผ่นไม้ 2 แผ่น ได้แก่จารึกสร้างพิหารที่พระธาตุแช่แห้ง แผ่นที่ 1 (นน. 236) ซึ่งระบุปีที่สร้างวิหารด้วยปีหนไทว่าปีดับเร้าซึ่งตรงกับ จ.ศ. 947 (พ.ศ. 2128) และจารึกสร้างพิหารที่พระธาตุแช่แห้ง แผ่นที่ 2 (นน. 237) จารึกหลักนี้พบแต่เพียงภาพถ่ายจากการจำลองตัวอักษรจากสำเนาจารึกอีกทอดหนึ่ง แต่ก็มีรูปอักษรที่เป็นลายมือเดียวกันกับจารึกแผ่นที่ 1 จึงน่าเชื่อว่าเป็นจารึกของเจ้าฟ้าสาวัตถีเช่นกันและอาจสันนิษฐานอายุของจารึกทั้งสองแผ่นนี้ตามปีที่สร้างวิหารเสร็จว่าน่าจะมีอายุประมาณ พ.ศ. 2131 ซึ่งเป็นสมัยท่ี่พญาหน่อคำไชยเสถียรสงครามเป็นเจ้าเมืองน่าน เนื้อหาของจารึกแผ่นที่ 1 นอกจากจะบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับการสร้างวิหารแล้ว ยังสะท้อนให้เห็นความเชื่อของคนล้านนาในเรื่องพระธาตุและตำนานพระเจ้าเลียบโลก ตลอดจนความเชื่อเรื่องพุทธทำนายเกี่ยวกับท้าวขาก่านเจ้าเมืองน่านซึ่งต่างไปจากจารึกกัลปนาโดยทั่วไป ส่วนจารึกแผ่นที่ 2 ให้ความรู้ในเรื่องจำนวนและวัสดุที่ใช้ในการก่อสร้างวิหารในล้านนาสมัยโบราณ แม้เนื้อหาของจารึกทั้ง 2 แผ่นไม่ครบถ้วนสมบูรณ์และเป็นเพียงส่วนหนึ่งของจารึกการสร้างวิหารที่ยังเหลืออยู่เท่านั้น แต่ก็สามารถใช้เป็นหลักฐานประกอบการศึกษาประวัติของเมืองน่านในช่วงแรกที่อยู่ในอำนาจของพม่ารวมทั้งศึกษาประวัติของวัดพระธาตุแช่แห้งได้เป็นอย่างดี