คำจารึกที่ค้นพบใหม่ที่พระพุทธรูปในอุโบสถเก่าวัดเจดีย์หลวง จังหวัดเชียงใหม่: รูปแบบศิลปะ และการตีความทางประวัติศาสตร์

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มุ่งนำเสนอถึงการค้นพบหลักฐานใหม่ เป็นจารึกที่ไม่เคยได้รับการเผยแพร่มาก่อนพบที่ฐานพระประธานในอุโบสถเก่าวัดเจดีย์หลวง วรวิหาร จังหวัดเชียงใหม่ โดยพระพุทธรูปดังกล่าวได้มีการพอกปูนทับมาหลายยุคหลายสมัย หลังกะเทาะปูนออกแล้ว พบว่ามีคำจารึกที่ฐานพระ โดยในบทความนี้ ผู้เขียนต้องการนำเสนอ 1) คำอ่านจารึก 2) รูปแบบของพระพุทธปฏิมากับอายุสมัยของจารึก 3) คุณค่า การตีความทางประวัติศาสตร์ล้านนาที่สัมพันธ์กับข้อความในจารึก พบว่ารูปอักษรที่ปรากฏเป็นอักษรธรรมล้านนา พุทธศตวรรษที่ 22 ใจความสำคัญกล่าวถึง ในปี จ.ศ. 949 (พ.ศ. 2130) เจ้าศรัทธาผู้สร้างนามว่า “ปัญรักสา” พร้อมทั้งครอบครัว และญาติพี่น้อง ได้เป็นประธานภายนอก (ฝ่ายฆราวาส) ส่วนภายใน (ฝ่ายบรรพชิต) มีพระมหาสมเด็จฯ เจ้าอธิปติวัดพระสิงห์ เจ้าอธิปติวัดสวนดอก และเจ้าอธิปติวัดเจติยะหลวง การพบจารึกหลักนี้เมื่อศึกษาลงไปภายใต้กระบวนทัศน์และบริบทที่หลากหลายทำให้เข้าใจโลกทัศน์สภาพสังคมล้านนาในช่วงแรกของการปกครองโดยพม่า พบว่าพม่าเพียงแต่เปลี่ยนแปลงการปกครองเท่านั้น ในด้านประเพณี วัฒนธรรม ยังคงมีความสืบเนื่องจากสมัยล้านนายุคทองตอนปลายเช่นเดิม