พิพิธภัณฑ์ครุฑแห่งแรกและแห่งเดียวของอาเซียน

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพิพิธภัณฑ์ครุฑแห่งแรกและแห่งเดียวของอาเซียน และพญาครุฑตามความเชื่อต้นแบบความดีเชิงประจักษ์ โดยพิพิธภัณฑ์ครุฑเป็นแหล่งรวบรวมมรดกศิลปวัฒนธรรมและเรื่องราวคุณงามความดี ความกตัญญูกตเวที ความซื่อสัตย์และเสียสละอันยิ่งใหญ่ การอนุรักษ์สืบสานความดี เป็นแหล่งเพื่อเรียนรู้ ปลูกฝังการกระทำความดี ผ่านการจัดแสดงเรื่องราวประวัติความเป็นมาของครุฑในหลายมิติและการจัดแสดงครุฑพระราชทาน ตามคติไทยโบราณ เชื่อว่าครุฑเป็นเจ้าแห่งนกทั้งมวล และเป็นพาหนะของพระนารายณ์ ปกติอาศัยอยู่ที่วิมานฉิมพลี มีรูปเป็นครึ่งคนครึ่งนกอินทรี ได้รับพรให้เป็นอมตะ ไม่มีอาวุธใดทำลายลงได้ แม้กระทั่งสายฟ้าของพระอินทร์ก็ได้แต่เพียงทำให้ขนของครุฑหลุดร่วงลงมาเพียงเส้นหนึ่งเท่านั้น ครุฑ หรือ พญาครุฑ มีเรื่องเล่าขานหลายตำนานส่งผ่านต่อกันมาด้วยอิทธิพลของศาสนา เช่น ศาสนาพราหมณ์-ฮินดูเชื่อว่า “ครุฑ” เป็นสัตว์กึ่งโอปปาติกะ และเป็นเทพพระพาหนะทรงของพระนารายณ์ มหาเทพผู้สร้างทุกสรรพสิ่งบนโลก พุทธศาสนาเชื่อว่า “ครุฑ” คือเทพครึ่งนก มีฤทธิ์มาก ได้รับพรให้เป็นอมตะ ไม่มีอาวุธใดทำลายลงได้ มีถิ่นที่อยู่อาศัยในป่าหิมพานต์บริเวณวิมานฉิมพลีเชิงเขาพระสุเมรุ ซึ่งบนยอดเขาเป็นสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ที่สถิตของพระอินทร์ และบางตำนานกล่าวถึงอิทธิฤทธิ์พญาครุฑ ว่าเป็นเมตตามหานิยม เป็นสิทธิอำนาจอันเฉียบขาด เป็นสื่อนำความเจริญรุ่งเรือง ปกป้องคุ้มครอง สามารถลบล้างอาถรรพ์และคุณไสยทั้งปวง ภูติผีปีศาจเกรงกลัวไม่กล้าเข้าใกล้