กระบวนทัศน์ในการบริหารสถานศึกษาตามหลักไตรสิกขา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งนำเสนอเกี่ยวกับกระบวนทัศน์ในการบริหารสถานศึกษาตามหลักไตรสิกขา ผลการศึกษาพบว่า กระบวนทัศน์ในการบริหารสถานศึกษาเป็นแนวคิดที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการกำหนดทิศทางและรูปแบบการจัดการศึกษา โดยเฉพาะในบริบทของประเทศไทย ซึ่งมีรากฐานทางวัฒนธรรมและความเชื่อทางพุทธศาสนาที่แข็งแกร่ง แนวคิดหลักของกระบวนทัศน์นี้คือการบูรณาการหลักพุทธธรรมเข้ากับการบริหารสมัยใหม่ โดยมุ่งเน้นการพัฒนาผู้เรียนแบบองค์รวม ไม่เพียงแค่ด้านวิชาการ แต่รวมถึงการพัฒนาด้านพฤติกรรม จิตใจ และปัญญา กระบวนทัศน์นี้มีการเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัย จากเดิมที่เน้นการควบคุมและสั่งการ มาสู่การให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมและการพัฒนาศักยภาพของบุคลากร นอกจากนี้ ยังต้องปรับตัวเพื่อรองรับความท้าทายในยุคโลกาภิวัตน์และการปฏิวัติดิจิทัล อย่างไรก็ตาม การนำกระบวนทัศน์นี้ไปใช้ในทางปฏิบัติยังมีความท้าทาย โดยเฉพาะในการปรับประยุกต์ให้เหมาะสมกับบริบทของแต่ละสถานศึกษา และการบูรณาการระหว่างหลักธรรมทางพระพุทธศาสนากับการจัดการเรียนการสอนในรายวิชาสามัญ ในอนาคต แนวโน้มของกระบวนทัศน์นี้จะมุ่งเน้นการพัฒนาทักษะที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 ควบคู่ไปกับการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรม เพื่อผลิตบัณฑิตที่มีทั้งความรู้และคุณธรรม สามารถปรับตัวและรับมือกับการเปลี่ยนแปลงของโลกได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยสรุป กระบวนทัศน์ในการบริหารสถานศึกษาตามแนวพุทธธรรมนี้ มุ่งสร้างความสมดุลระหว่างการพัฒนาทางวิชาการและการพัฒนาคุณธรรม เพื่อผลิตบัณฑิตที่มีคุณภาพและเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศต่อไป
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ. (2541). คู่มือการปฏิบัติงานโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กรมการศาสนา.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2562). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 และ (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2562. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
จันทรานี สงวนนาม. (2545). ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: บุ๊คพอยท์.
ทวีศักดิ์ ทองทิพย์. (2560). การบริหารสถานศึกษาโดยใช้หลักไตรสิกขาของโรงเรียน วัดพระพุทธบาทเขากระโดง อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารมหาจุฬาคชสาร, 8(1), 22-31.
บูรชัย ศิริมหาสาคร. (2547). เทคนิคการจัดการเรียนการสอนเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะที่พึงประสงค์. กรุงเทพฯ: บุ๊คพอยท์.
ปรีชา กันธิยะ. (2551). ครูพระสอนศีลธรรม การพัฒนารูปแบบการบริหารโรงเรียนที่พระมีส่วนร่วมในการสอนศีลธรรม. วารสารวัฒนธรรมไทย, 47(12), 41-44.
ปรียาพร วงศ์อนุตรโรจน์. (2555). การบริหารงานวิชาการ. กรุงเทพฯ: ศูนย์สื่อเสริมกรุงเทพ.
พระเทพเวที (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2532). การศึกษาที่สากลบนพื้นฐานแห่งภูมิปัญญาไทย. กรุงเทพฯ: โครงการตำราและเอกสารทางวิชาการ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
พระเทพโสภณ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2546). ทิศทางการศึกษาไทย. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช). (2546). บทบาทของสถาบันพระพุทธศาสนากับการจัดการศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: พิมพ์ดี.
พระธรรมโกศาจารย์ (ประยูร ธมฺมจิตโต). (2552). วิธีบูรณาการพระพุทธศาสนากับศาสตร์สมัยใหม่. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: ไทยรายวันการพิมพ์.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). การพัฒนาการแบบองค์รวมของเด็กไทย. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2542). พุทธธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 8). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2549). พุทธวิธีในการสอน. (พิมพ์ครั้งที่ 11). กรุงเทพฯ: สหธรรมิก.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2553). จะพัฒนาคนกันได้อย่างไร. กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.
พระมหาจรรยา สุทฺธิญาโณ. (2546). บทบาทของสถาบันพระพุทธศาสนากับการปฏิรูปการศึกษา. กรุงเทพฯ: พิมพ์ดีการพิมพ์.
พระมหาจำเริญ ปะการะโพธิ์. (2543). การดำเนินงานโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา จังหวัดขอนแก่น. (การศึกษามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม).
พระราชวรมุนี (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2528). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพฯ: ด่านสุทธาการพิมพ์.
พระสมบูรณ์ วิลา. (2544). ปัญหาการปฏิบัติงานของโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา จังหวัดนครพนม. (การศึกษามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม).
พระอธิการสกายแลบ ธมฺมธโร (นามโท). (2561). การบริหารสถานศึกษาตามหลักไตรสิกขาในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิเขต 1. (พุทธศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย).
ฟื้น ดอกบัว. (2542). พระพุทธศาสนากับคนไทย. กรุงเทพฯ: โสภณการพิมพ์.
ภูริสา ปราบริปู. (2535). ปัญหาการบริหารงานของโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา ตามทัศนะของผู้บริหาร ผู้สอน และผู้เรียน. (การศึกษามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร).
มหาวิทยาลัยมหาจุฬางกรณราชวิทยาลัย. (2547). โรงเรียนวิถีพุทธ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬางกรณราชวิทยาลัย. (2554). คู่มือการประกันคุณภาพการศึกษาภายในระดับอุดมศึกษา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
เมธี ปิลันธนานนท์. (2525). การบริหารการศึกษา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์พิทักอักษร.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2552. กรุงเทพฯ: นานมีบุคส์ พับลิเคชั่นส์.
ศศิวิมล ศรีสนธ์ และ กฤตยากร ลดาวัลย์. (2566). การบริหารงานวิชาการตามหลักไตรสิกขาของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต 2. วารสารพุทธปรัชญาวิวัฒน์, 7(2), 338-349.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2548). วัดสระเรียง อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช การจัดการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษาดีเด่น. กรุงเทพฯ: พิมพ์ดีการพิมพ์.
เสฐียรพงษ์ วรรณปก. (2542). พุทธวิธีการสอนจากพระไตรปิฎก. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สหธรรมิก.
แสง จันทร์งาม. (2540). วิธีสอนของพระพุทธเจ้า. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.