ยุทธศาสตร์ทะเลประเทศไทย จากแนวคิดสู่ความเป็นจริง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ประเทศไทยมีภูมิประเทศที่เอื้ออำนวยต่อการมีสมุททานุภาพ ที่เข้มแข็งอันเป็นการเสริมสร้างเศรษฐกิจจากทะเลให้แก่ประเทศได้ แต่เรายังไม่มียุทธศาสตร์ทะเลให้หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ใช้เป็นแนวทางในการใช้และการแสวงประโยชน์จากทะเลในด้านต่าง ๆ อย่างเป็นรูปธรรม ดังนั้น การศึกษาที่จะกำหนดยุทธศาสตร์ทะเล และให้ ความสำคัญของยุทธศาสตร์ทะเลในแผนระดับ ๑ ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐ และกำหนดเพิ่มเติมแผนระดับ ๒ อันเป็นแนวทางการ ขับเคลื่อนประเทศในมิติต่าง ๆ ให้บรรลุตามเป้าหมายของยุทธศาสตร์ กับเพื่อหาแนวทางกำหนดยุทธศาสตร์ทะเลของประเทศไทยที่เหมาะสม กับสภาวะแวดล้อมทางทะเลในภูมิภาค ทั้งนี้ได้ใช้กรอบแนวคิดพื้นฐาน Strategy and Force Planning Framework ของ P.H. Liotta and Richmond M. Lloyd ในการกำหนดระดับของยุทธศาสตร์ทะเลที่เหมาะสม และหลักการกำหนดยุทธศาสตร์ของศาสตราจารย์ Henry C. Bartlettกับใช้การเก็บข้อมูลจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชนที่ส่งผลต่อการ เสริมสร้างสมุททานุภาพของชาติตามทฤษฎีของ พล.ร.ต.อัลเฟรด มาฮาน (Rear Admiral Alfred T. Mahan) ในการศึกษาถึงปัญหาและอุปสรรคที่ทำ ให้สมุททานุภาพของไทยไม่ได้รับการพัฒนาและส่งเสริมเท่าที่ควร รวมทั้ง ศึกษายุทธศาสตร์ทะเลของต่างประเทศเพื่อเปรียบเทียบและนำข้อดีมาเป็น แบบอย่างในการส่งเสริมสมุททานุภาพของไทย อีกทั้งมีข้อเสนอแนะเชิง นโยบายเพื่อขับเคลื่อนการดำเนินการที่สำคัญ ได้แก่ รัฐบาลจะต้องให้ความ สำคัญในกิจการของทะเลที่จะสร้างระบบเศรษฐกิจจากทางทะเล โดยเริ่มจาก การตั้งวิสัยทัศน์ “ประเทศไทยจะเป็นชาติทางทะเล (Maritime Nation) ภายในปี พ.ศ.๒๕๘๐” และกำหนดให้มียุทธศาสตร์ทะเล (วิธีการ) ในการ ส่งเสริมสมุททานุภาพและสนับสนุนกิจการพาณิชยนาวี เพื่อเป็นการ สร้างผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ และสนับสนุนภารกิจด้านความมั่นคง ในภาวะไม่ปกติ โดยอาศัยคณะกรรมการนโยบายการรักษาผลประโยชน์ ของชาติทางทะเล (นปท.) นำเรื่องการกำหนดยุทธศาสตร์ทะเลให้เพิ่มเติม ในยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ.๒๕๖๑ - ๒๕๘๐ เป็นประเด็นด้านที่ ๗ และเพิ่มเติม แผนพัฒนาสมุททานุภาพแห่งชาติ (แผนระดับ ๒) ขึ้นเป็นแผนที่ ๕ ต่อ ครม. เพื่อขอมติ ครม. ให้ นปท. โดยมี ศรชล. เป็นหน่วยรับผิดชอบการจัดทำ ยุทธศาสตร์ทะเลและแผนพัฒนาสมุททานุภาพแห่งชาติ อันจะเป็นการสร้าง ความมั่งคั่งจากทะเลอย่างยั่งยืน มีทิศทาง และแผนงานที่ชัดเจนต่อไป
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความในวารสารนี้อยู่ภายใต้ลิขสิทธิ์ของ ศูนย์ศึกษายุทธศาสตร์ทหารเรือ กรมยุทธศึกษาทหารเรือ และเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)
ท่านสามารถอ่านและใช้งานเพื่อวัตถุประสงค์ทางการศึกษา และทางวิชาการ เช่น การสอน การวิจัย หรือการอ้างอิง โดยต้องให้เครดิตอย่างเหมาะสมแก่ผู้เขียนและวารสาร
ห้ามใช้หรือแก้ไขบทความโดยไม่ได้รับอนุญาต
ข้อความที่ปรากฏในบทความเป็นความคิดเห็นของผู้เขียนเท่านั้น
ผู้เขียนเป็นผู้รับผิดชอบต่อเนื้อหาและความถูกต้องของบทความของตนอย่างเต็มที่
การนำบทความไปเผยแพร่ซ้ำในรูปแบบสาธารณะอื่นใด ต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
เอกสารอ้างอิง
หนังสือ
กรมเจ้าท่า, โครงการศึกษาเพื่อยกระดับศักยภาพกองเรือพาณิชย์ไทยรองรับตลาดการขนส่งทาง เรือร่วมอาเซียน, ๒๕๖๓
คณะอนุกรรมการจัดการความรู้เพื่อผลประโยชน์แห่งชาติทางทะเล, ทะเลและมหาสมุทรและผล ประโยชน์ของชาติทางทะเล, ๒๕๖๔
เผดิมศักดิ์ จารยะพันธุ์, โครงการการจัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายฉบับย่อในประเด็นเร่งด่วนเกี่ยว กับผลประโยชน์ทางทะเลของประเทศไทย: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์, ๒๕๖๒
ศูนย์ศึกษายุทธศาสตร์ สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ, เอกสารประเมินยุทธศาสตร์ เรื่อง คู่มือการ จัดทำยุทธศาสตร์ชาติ, ๒๕๕๙
สมาคมเจ้าของเรือไทย, บทบาทกองเรือพาณิชย์ไทยในการพัฒนาศักยภาพการขนส่งทางทะเลของ ประเทศ, ๒๕๔๕
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, แนวทางการจัดทำแผนระดับที่ ๓ และการ เสนอแผนระดับที่ ๓ ในส่วนของแผนปฏิบัติการด้าน...ต่อคณะรัฐมนตรี, ๒๕๖๔
สภาความมั่นคงแห่งชาติ., แผนความมั่นคงแห่งชาติทางทะเล พ.ศ.๒๕๕๘ - ๒๕๖๔., หน้า ๑.
ดร.ธนิต โสรัตน์,“ศักยภาพและความท้าทาย : สมุททานุภาพเศรษฐกิจ ของไทย”เอกสารประกอบ การบรรยายวิทยาลัยการทัพเรือ, ๑๕ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๖๔
รายงานการประชุมคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ ครั้งที่ ๑/๒๕๖๕ วันจันทร์ที่ ๒๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕ เวลา ๐๙.๓๐ – ๑๑.๓๐ น. ณ ตึกภักดีบดินทร์ ำเนียบรัฐบาลและการประชุม ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ทางโปรแกรม (Zoom)
วารสาร
ชุมนุม อาจวงษ์, พลเรือตรี. “การใช้ทะเล,” นาวิกาธิปัตย์สาร, ฉบับที่ ๗๐ (กุมภาพันธ์ -พฤษภาคม), หน้า ๗๙ – ๘๔.
ชุมนุม อาจวงษ์, พลเรือโท. “อนาคตผลประโยชน์และความมั่นคงของชาติทางทะเล,” นาวิกาธิปัตย์สาร, ฉบับที่ ๗๘ (ตุลาคม ๒๕๕๒ – มกราคม ๒๕๕๓), หน้า ๒๐ - ๒๖.
ณ ณรงค์ ทวีวัฒน์, นาวาเอก. “ยุทธศาสตร์ทะเลกับความมั่นคงแห่งชาติ,” นาวิกาธิปัตย์สาร, ฉบับที่ ๗๐ (กุมภาพันธ์ – พฤษภาคม), หน้า ๕๘ – ๗๑
กฎหมายหรือประกาศของทางราชการ
คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรี ที่ ๖๔/๒๕๖๓, การจัดโครงสร้างการแบ่งส่วนงานหน้าที่ และำนาจของ ส่วนงาน และอัตรากำลังของศูนย์อำนวยการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล, ราชกิจจานุเบกษาเล่มที่ ๑๓๗ ตอนพิเศษ ๕๘ ง, ๑๓ มีนาคม ๒๕๖๓
ประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ ๕๘, ราชกิจจานุเบกษาเล่มที่ ๑๑๙ ตอนที่ ๑๐๒ ก, ๘ ตุลาคม ๒๕๔๕
พระราชกำหนดการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๕๘, ราชกิจจานุเบกษาเล่มที่ ๑๓๒
ตอนที่ ๙๕ ก, ๑ ตุลาคม ๒๕๕๘
พระราชบัญญัติการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล พ.ศ.๒๕๖๒, ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๑๓๖ ตอนที่ ๓๐ ก, ๑๒ มีนาคม ๒๕๖๒
พระราชบัญญัติส่งเสริมการพาณิชยนาวี พ.ศ.๒๕๒๑, ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๙๔ ตอนที่ ๑๔๓, ๑๘ ธันวาคม ๒๕๒๑
พระราชบัญญัติส่งเสริมการพาณิชยนาวี (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๔๘, ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๑๒๒ ตอนที่ ๑๐๙ ก, ๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๔๘
พระราชโองการประกาศ เรื่อง แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (ฉบับที่ ๑๓), ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๑๓๙ ตอนพิเศษ ๒๕๘ ง, ๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๕
พระราชโองการประกาศ เรื่อง ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ.๒๕๖๑- ๒๕๘๐, ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๑๓๕ ตอนที่ ๕๒ ก, ๑๓ ตุลาคม ๒๕๖๑
เอกสารที่ยังไม่ได้จัดพิมพ์
ชุมนุม อาจวงษ์, นาวาเอก. “ยุทธศาสตร์ทะเลของไทย”, เอกสารประจำภาคของนักศึกษาวิทยาลัย การทัพเรือ, ๒๕๔๔
รรณพล กล่อมแก้ว, พลเรือตรี. “การกำหนดยุทธศาสตร์ทะเลเพื่อพัฒนาระบบเศรษฐกิจทางทะเล ของไทย”, เอกสารวิจัยของนักศึกษาวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร, ๒๕๕๖
สุเมธ ตันธุวนิตย์, นาย. “ยุทธศาสตร์ในการพัฒนาธุรกิจพาณิชย์นาวีของประเทศไทย”, เอกสาร วิจัยของนักศึกษาวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร, ๒๕๓๖
สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ, แผนความมั่นคงแห่งชาติทางทะเล พ.ศ.๒๕๖๖ - ๒๕๗๐.
เอกสารต่างประเทศ
Bartlett, Henry C., et al, Strategy and Force Planning., Newport Rhode Island : Naval War College, 2004
James R. Holmes, Maritime Strategy., Maryland : Naval Institute Press, 2019.
Lee, Tae-Woo. “Korean Shipping Policy: The Role of Government.” Marine Policy 14, no. 5 (1990) : p 421-437.
Liotta and Richmond M.Lloyd, Strategy and Force Planning., Newport Rhode Island : Naval War College Press, 2004
สัมภาษณ์
สัมภาษณ์ ดร.พลเทพ ธนโกเศศ, นักวิเคราะห์นโยบายและแผน ชำนาญการพิเศษ รักษาราชการ แทน ผู้อำนวยการกองความมั่นคงทางทะเล สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ,
๒ ธันวาคม ๒๕๖๔.
สัมภาษณ์ เรือตรี สุรพล มีเสถียร, ประธานสมาคมเจ้าของเรือไทย, ๑๖ ธันวาคม ๒๕๖๔.
สัมภาษณ์ นายบัณฑิต กุลละวณิชย์, หัวหน้ากลุ่มวิเคราะห์ ติดตาม และเฝ้าระวังการทำการประมง ในน่านน้ำไทย กองบริหารจัดการเรือประมงและการทำการประมง กรมประมง,
๕ เมษายน ๒๕๖๕
สัมภาษณ์ เรือโท ลือชัย แดงสากล ผู้อำนวยการฝ่ายการร่องน้ำ การท่าเรือแห่งประเทศไทย,
๒๑ มกราคม ๒๕๖๕
สัมภาษณ์ พลเรือเอก ชุมนุม อาจวงษ์ สมาชิกวุฒฺสภา, ๒๗ ตุลาคม ๒๕๖๔ และ ๓๐ ธันวาคม ๒๕๖๔.
สัมภาษณ์ นายชาญนที สุรางค์ หัวหน้าส่วนส่งเสริมท่าเรือ กองส่งเสริมการพาณิชยนาวี กรมเจ้าท่า และนางสาวจิตติมา ฉัตรเงิน หัวหน้ากลุ่มส่งเสริมการขนส่งทางน้ำ กองส่งเสริมการพาณิชยนาวี กรมเจ้าท่า, ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
