การศึกษาเชิงวิเคราะห์วิธีบรรเทาความโกรธของ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต)

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้ มุ่งศึกษาเชิงวิเคราะห์วิธีบรรเทาโกรธของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) ประกอบด้วย ขั้นที่ 1 นึกถึงผลเสียของความเป็นคนมักโกรธ ขั้นที่ 2 พิจารณาโทษของความโกรธ ขั้นที่ 3 นึกถึงความดีของคนที่เราโกรธ ขั้นที่ 4 พิจารณาว่า ความโกรธ คือ การสร้างทุกข์ให้ตัวเอง และเป็นการลงโทษ ขั้นที่ 5 พิจารณาความที่สัตว์มีกรรมเป็นของตน ขั้นที่ 6 พิจารณาพระจริยาวัตรในปางก่อนของพระพุทธเจ้า ขั้นที่ 7 พิจารณาความเคยเกี่ยวข้องกันในสังสารวัฏ ขั้นที่ 8 พิจารณาอานิสงส์ของเมตตา ขั้นที่ 9 พิจารณาโดยวิธีแยกธาตุ และ ขั้นที่ 10 ปฏิบัติทาน คือ การให้หรือแบ่งปันสิ่งของ องค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับการศึกษาเชิงวิเคราะห์วิธีบรรเทาโกรธของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) ในครั้งนี้ ได้จากการเพิ่มส่วนสำคัญ 3 ประการเข้ามาเป็นพื้นฐาน ได้แก่ สติ เมตตา และปัญญา เรียกว่า “วิธีการระงับความโกรธ 10 ประการในเชิงพุทธปรัชญาเถรวาท” อธิบายได้ว่า วิธีการระงับความโกรธ 10 ประการ ในเชิงพุทธปรัชญาเถรวาทในแต่ละขั้นนั้นควรวางอยู่บนพื้นฐานของปัญญาและเมตตาเพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างความจริงกับความเข้าอกเข้าใจ เพื่อไม่ให้ปัญญากลับกลายเป็นเพียงเรื่องความคิดตัดสินอย่างมีอคติ และเพื่อไม่ให้เมตตากลายเป็นเพียงเรื่องความรู้สึกจนหลงงมงาย จำเป็นต้องมีสติคอยปรับสมดุลในฐานะเป็นธรรมอุปการะในธรรมทั้งปวง