เมตตาธรรม ค้ำจุนโลก

บทคัดย่อ

บทความวิชาการฉบับนี้ มุ่งศึกษาวิเคราะห์ว่า เมตตาธรรมค้ำจุนโลกได้อย่างไร โดยใช้ปรัชญาหลังนวุยคสายกลางเป็นพื้นฐานในการมองหลักพุทธธรรม เพื่อส่งเสริมให้เกิดการวิเคราะห์ตีความหลักพุทธธรรม ได้แก่ ความเมตตา เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตและจิตใจให้เกิดความสุข สงบ ร่มเย็น และเป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม ผลการศึกษาพบว่า เมตตา คือ ความรักที่ปราศจากราคะ เป็นความปรารถนาดีที่เกิดจากจิตอันเป็นกุศล ปรารถนาให้ตนเองและอื่นมีความสุข เป็นคุณภาพความสุขบนพื้นฐานของปัญญา มีความเชื่อมโยงในลักษณะของการเกื้อกูล ช่วยเหลือ แบ่งปัน มีความใจกว้าง อ่อนโยน พร้อมเป็นพื้นที่ปลอดภัยให้กับบุคคลที่เข้ามาติดต่อสัมพันธ์ มีปัญญาในการทำความเข้าใจ ไม่ตัดสินด้วยอคติหรืออารมณ์แห่งโทสะ เมตตาเป็นกุศลธรรมที่สามารถค้ำจุนโลกได้ ดังพุทธสุภาษิตว่า “โลโก ปตฺถมฺภิกา เมตฺตา” (เมตตาธรรมเป็นเครื่องค้ำจุนโลก) เมื่อชาวโลกทั่วไป มีความรักความเมตตาต่อกัน ย่อมปราศจากความคิดที่จะมุ่งทำร้ายหรือทำลายซึ่งกันและกัน แต่จะคิดเพื่อสนับสนุนกัน ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน การทะเลาะหมางอันเกิดจากการแบ่งแยก แข่งขัน การทำร้ายและสงครามจึงไม่เกิดขึ้น แต่หากบุคคลปราศจากเมตตาอันประกอบด้วยปัญญาแล้ว ย่อมมีโอกาสทำร้ายตนเองและคนรอบข้าง แม้แต่คนที่ควรรัก ได้แก่ บิดา มารดา หรือผู้มีพระคุณ ก็ไม่ยกเว้น ตรงกันข้าม บุคคลที่มีเมตตาย่อมเป็นผู้ไม่เบียดเบียด มีศีลสมบูรณ์ เพราะความเมตตาจึงละเว้นจากการฆ่าและทำร้ายร่างกายกัน เพราะความเมตตาจึงไม่ลักขโมยของใครให้เกิดความเดือดร้อน เพราะความเมตตาจึงไม่ย่ำยีจิตใจกันด้วยการล่วงประเวณีกับบุคคลต้องห้าม เพราะความเมตตาจึงเว้นจากวจีทุจริตทั้งปวงที่เป็นเหตุแห่งความวิบัติ เพราะความเมตตาจึงดำรงตนในความไม่ประมาท รักษาสติอยู่เสมอ ดังนั้น เมตตาธรรมจึงเป็นสิ่งที่ค้ำจุนโลกไม่ให้เกิดภัยยพิบัติ ไม่ให้เกิดสงครามนองเลือด ไม่ให้เกิดการเบียดเบียนที่ก่อให้เกิดความทุกข์ร้อนจนเกินไป ยิ่งเกิดเมตตาภายในจิตใจของชาวโลกมากเท่าใด โลกก็เข้าใกล้ความสงบร่มเย็นและเป็นประโยชน์มากเท่านั้น ทั้งยังเป็นกุศลธรรมที่เข้าสู่ความเย็นอันปราณีต เป็นเครื่องส่งเสริมสู่ความดับทุกข์ทั้งปวง