หลักภาวนา 4 เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เอกสาร มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ หลักภาวนา 4 เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต ผลการวิจัยพบว่า หลักภาวนา 4 เป็นหลักการพัฒนาชีวิตให้เกิดคุณภาพ ใน 4 ด้าน คือ 1) ด้านการพัฒนาพฤติกรรมทางกาย 2) ด้านการพัฒนาความประพฤติทางกายและวาจา 3) ด้านการพัฒนาจิตใจหรืออารมณ์ 4) ด้านการพัฒนาปัญญา การพัฒนาคุณภาพชีวิตด้วยหลักภาวนา 4 สามารถประยุกต์ใช้ได้ ดังนี้ 1) การประยุกต์ใช้กายภาวนา ได้แก่ การมีพฤติกรรมที่เหมาะสม ในการรู้จักเสพสิ่งต่าง ๆ ที่เข้ามากระทบอายตนะทางตา หู จมูก ลิ้น และร่างกาย เป็นการใช้กายให้สัมพันธ์สอดคล้องกับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพอย่างสร้างสรรค์ เกิดประโยชน์ คือ กินเป็น อยู่เป็น ดูเป็น ฟังเป็น พูดเป็น ทำเป็น ใช้เป็น ดูแลเป็น นอนเป็น เดินเป็น บริโภคเป็น 2) การประยุกต์ใช้ศีลภาวนา ได้แก่ การเว้นจากการเบียดเบียนตนเองและผู้อื่นให้เดือดร้อนทั้งทางกายและวาจา เพื่อปกปักษ์รักษาตนเอง ครอบครัว และสังคม ไม่ให้เกิดความเดือดเนื้อร้อนใจจากความประพฤติที่ไม่เหมาะสมหรือไม่สมควร 3) การประยุกต์ใช้จิตภาวนา ได้แก่ การฝึกจิตให้เกิดสมาธิตั้งมั่น มีใจที่มั่นคง ไม่หวั่นไหวไปตามอารมณ์ที่แทรกเข้ามาในชีวิตประจำวัน 4) การประยุกต์ใช้ปัญญาภาวนา ได้แก่ การมีสติในการดำรงชีวิต มีวิจารณญาณตัดสินใจอย่างรอบคอบ รอบด้าน และรู้จักปล่อยวางความทุกข์จากความยึดมั่นถือมั่น