วารสารชีวิตศึกษา

จากธรรมะสู่การปฏิบัติ: เส้นทางสู่ความสุขที่ยั่งยืน

พระครูสมุห์อุทัย พลเทโว — 2023-06-30

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้องกับความสุขที่ยั่งยืน 2) เพื่อวิเคราะห์การนำหลักธรรมไปสู่การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน และ 3) เพื่อพัฒนาโมเดลเส้นทางสู่ความสุขที่ยั่งยืนตามแนวพระพุทธศาสนา รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้แนวคิดพระไตรปิฎกและคำสอนของพระพุทธเจ้าเป็นกรอบการวิจัย พื้นที่วิจัย คือ การศึกษาเอกสารทางพระพุทธศาสนาและบทความวิจัยที่เกี่ยวข้อง กลุ่มเป้าหมายคือ เอกสารทางวิชาการ จำนวน 50 เรื่อง ใช้วิธีคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 3 ชนิด คือ 1) แบบบันทึกข้อมูลเอกสาร 2) แบบวิเคราะห์เนื้อหา 3) แบบสังเคราะห์องค์ความรู้ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาแล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1) หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่สำคัญต่อความสุขที่ยั่งยืน ได้แก่ มรรคมีองค์แปด ไตรสิกขา และหลักสติปัฏฐาน 4 2) การนำหลักธรรมสู่การปฏิบัติในชีวิตประจำวันสามารถทำได้ผ่านการฝึกสมาธิ การเจริญสติ และการปฏิบัติในชีวิตประจำวัน 3) โมเดลเส้นทางสู่ความสุขที่ยั่งยืนประกอบด้วย 4 องค์ประกอบหลัก คือ ความรู้ธรรม การฝึกปฏิบัติ การพัฒนาจิตใจ และการใช้ชีวิตอย่างมีสติ องค์ความรู้จากงานวิจัยนี้จะเป็นประโยชน์ในการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนและโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตตามแนวพระพุทธศาสนาสำหรับประชาชนทั่วไป

การเยียวยาจิต: มุมมองพุทธศาสนาในงานสุขภาพจิต

ธัชฑล อัตรัง — 2023-06-30

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดการเยียวยาจิตในมุมมองพุทธศาสนา 2) เพื่อวิเคราะห์การบูรณาการหลักพุทธธรรมกับการดูแลสุขภาพจิตร่วมสมัย และ 3) เพื่อสังเคราะห์โมเดลการเยียวยาจิตแบบพุทธบูรณาการสำหรับการดูแลสุขภาพจิต รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แนวคิดพุทธปรัชญาและทฤษฎีการเยียวยาแบบองค์รวมเป็นกรอบการวิจัย พื้นที่วิจัย คือ การศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการเยียวยาจิตในพุทธศาสนา กลุ่มเป้าหมายคือ เอกสารและงานวิจัยที่เผยแพร่ในช่วงปี 2018-2023 จำนวน 45 ฉบับ ใช้วิธีคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 3 ชนิด คือ 1) แบบฟอร์มการวิเคราะห์เอกสาร 2) แบบสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ 3) แบบตรวจสอบความน่าเชื่อถือ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาและการสังเคราะห์แนวคิดแล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า: 1) การเยียวยาจิตในพุทธศาสนามีรากฐานจากอริยสัจ 4 และมรรคมีองค์ 8 โดยเน้นการเข้าใจธรรมชาติของความทุกข์และการปลดปล่อยจากความทุกข์ 2) การบูรณาการหลักพุทธธรรมกับการดูแลสุขภาพจิตสามารถเสริมสร้างประสิทธิภาพในการเยียวยาผ่านการฝึกสติ การพัฒนาปัญญา และการปรับเปลี่ยนมุมมอง 3) โมเดลการเยียวยาจิตแบบพุทธบูรณาการที่ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ สติ ปัญญา เมตตา สมาธิ และวิริยะ องค์ความรู้/ข้อค้นพบจากงานวิจัยนี้ คือ โมเดลการเยียวยาจิตแบบพุทธบูรณาการที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการดูแลสุขภาพจิตแบบองค์รวม และเป็นแนวทางในการพัฒนานวัตกรรมการเยียวยาที่สอดคล้องกับบริบทสังคมไทย

จากความกลัวสู่ความเข้าใจ: วิธีจัดการความวิตกกังวลตามสถานการณ์

ตฏิลา จําปาวัลย์ — 2023-06-30

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับความวิตกกังวลตามสถานการณ์ 2) เพื่อวิเคราะห์วิธีการจัดการความวิตกกังวลตามสถานการณ์ที่มีประสิทธิภาพ และ 3) เพื่อสังเคราะห์องค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับกระบวนการเปลี่ยนผ่านจากความกลัวสู่ความเข้าใจในการจัดการความวิตกกังวล รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ แบบการศึกษาเอกสาร ใช้แนวคิดทฤษฎีองค์รวมเกี่ยวกับความวิตกกังวลและการจัดการอารมณ์เป็นกรอบการวิจัย ข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยได้จากการสืบค้นเอกสารวิชาการ บทความวิจัย และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง จำนวน 45 เอกสาร โดยเลือกเอกสารที่ตีพิมพ์ในช่วงปี 2015-2023 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 3 ชนิด คือ 1) แบบประเมินคุณภาพเอกสาร 2) แบบบันทึกการวิเคราะห์เนื้อหา 3) แบบสังเคราะห์ข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาแบบอุปนัยและการสังเคราะห์แบบพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1) ความวิตกกังวลตามสถานการณ์เป็นปฏิกิริยาทางอารมณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อบุคคลเผชิญกับสถานการณ์ที่คาดไม่ถึงหรือท้าทาย ซึ่งมีองค์ประกอบทางกาย อารมณ์ และความคิด 2) วิธีการจัดการที่มีประสิทธิภาพประกอบด้วย การรู้จักตัวเอง การฝึกเทคนิคผ่อนคลาย การปรับโครงสร้างความคิด และการสร้างระบบสนับสนุนทางสังคม 3) กระบวนการเปลี่ยนผ่านจากความกลัวสู่ความเข้าใจเกิดขึ้นผ่าน 4 ขั้นตอน ได้แก่ การตระหนักรู้ การยอมรับ การเรียนรู้ และการปรับตัว องค์ความรู้จากงานวิจัยนี้สามารถนำไปใช้ในการพัฒนาโปรแกรมฝึกอบรมการจัดการความวิตกกังวล การให้คำปรึกษาทางจิตวิทยา และการส่งเสริมสุขภาพจิตในชุมชน