แนวทางการต่อยอดภูมิปัญญาฮูปแต้มวัดไชยศรีในยุคดิจิทัล

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาบริบทด้านเศรษฐกิจ และบทบาทของฮูปแต้มที่มีต่อเศรษฐกิจของชุมชนสาวะถี และ (2) เพื่อศึกษาแนวทางการต่อยอดภูมิปัญญาท้องถิ่นลวดลายฮูปแต้มวัดไชยศรี ตำบลสาวะถี อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น การศึกษาวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มเป้าหมายในการศึกษาครั้งนี้ ได้แก่ ผู้ที่มีความรู้และความเข้าใจในเรื่องภูมิปัญญาท้องถิ่นและการท่องเที่ยวภายในชุมชนสาวะถี จำนวน 5 คน ใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจงและวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการพรรณาเชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า 1) ระบบเศรษฐกิจของชุมชนสาวะถี แบ่งเป็น 2 ยุค ยุคแรกยุคสาวะถีพัฒนา ช่วงปี พ.ศ. 2424 ประชากรส่วนใหญ่ในชุมชนทำอาชีพเกษตรกรเป็นหลัก ต่อมาเป็นยุคของกระแสโรงงานอุตสาหกรรมในช่วงปี พ.ศ. 2530 การเข้ามาตั้งโรงงานแหอวนทำให้ประชากรส่วนใหญ่ในชุมชนเลิกประกอบอาชีพเกษตรกรรม 2) ฮูปแต้มที่สิมวัดไชยศรีมีบทบาทอย่างมากต่อชุมชน ด้วยการถูกนำไปประกอบสร้างและการผลิตซ้ำผ่านกระบวนการคิดการออกแบบ จึงทำให้กลายมาเป็นจุดศูนย์กลางของการเรียนรู้และท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชน สร้างรายได้และอาชีพเสริมให้กับคนในชุมชนได้ การวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยได้เสนอแนวทางการต่อยอดภูมิปัญญา ได้แก่ 1) การลดการยึดติด และการปรับรูปแบบ เพื่อลดการแช่แข็งวัฒนธรรม 2) การเปิดพื้นที่ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามามีบทบาทและในการพัฒนาผ่านการขับเคลื่อนหรือการมีส่วนร่วมของ “บวร” บ้าน วัด และโรงเรียน มาเป็นตัวขับเคลื่อนหลักในชุมชน และ 3) การประยุกต์ศาสตร์และศิลป์ บูรณาการให้เข้ากับด้านอื่นๆ โดยการนำฮูปแต้มเป็นสื่อกลาง