วารสารสถาบันพอดี

เป้าหมายการพัฒนาจากภายในบนพื้นฐานปรัชญาหลังนวยุคสายกลาง

ชิสา กันยาวิริยะ — 2025-03-31

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และเสนอแนวทางพัฒนา IDG บนพื้นฐานของปรัชญาหลังนวยุคสายกลาง ซึ่งให้ความสำคัญกับความยืดหยุ่น ความสมดุล และการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากเอกสารและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง มาวิเคราะห์เนื้อหา และการศึกษาแนวคิดทางปรัชญาเพื่อสังเคราะห์กรอบแนวคิดสำหรับการพัฒนา IDG

ผลการวิจัยพบว่า ปรัชญาหลังนวยุคสายกลางสามารถเป็นฐานแนวคิดที่เหมาะสมในการพัฒนา IDG เนื่องจากมีคุณสมบัติสำคัญ ได้แก่ (1) การปฏิเสธ “เรื่องเล่าใหญ่” และการสนับสนุน “เรื่องเล่าเล็ก” ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิด IDG ที่ควรมีความยืดหยุ่นและปรับเปลี่ยนตามบริบท (2) การผสมผสานระหว่างเหตุผล อารมณ์ และจิตวิญญาณ เพื่อให้เกิดการพัฒนาภายในที่สมดุล และ (3) การเรียนรู้ผ่านการตั้งคำถามและประสบการณ์แทนการยึดติดกับกรอบคิดที่ตายตัว นอกจากนี้ งานวิจัยยังนำเสนอ ADEP Model ซึ่งเป็นกรอบแนวคิดที่พัฒนาขึ้นเพื่อสนับสนุน IDG บนฐานปรัชญาหลังนวยุคสายกลาง โดยประกอบด้วย 4 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ A (Adaptive Structure : โครงสร้างที่ปรับเปลี่ยนได้), D (Dynamic Balance : สมดุลเชิงพลวัต), E (Exploratory Learning : การเรียนรู้เชิงสำรวจและตั้งคำถาม) และ P (Postmodern Pragmatism : ปรัชญาหลังนวยุคสายกลางเชิงปฏิบัติ)

คุณลักษณะผู้บริหารในยุคดิจิทัลกับประสิทธิผลการบริหารวิชาการสถานศึกษาของบุคลากรทางการศึกษา สำนักบริหารงานเขตพื้นที่การศึกษา

จุฑามาส ธีรภาพสถาพร — 2025-03-31

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับคุณลักษณะผู้บริหารในยุคดิจิทัล 2) ศึกษาระดับประสิทธิผลของการบริหารวิชาการในสถานศึกษา และ 3) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคุณลักษณะผู้บริหารในยุคดิจิทัลกับประสิทธิผลของการบริหารวิชาการ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยคือบุคลากรทางการศึกษา สำนักบริหารงานเขตพื้นที่การศึกษา จำนวน 385 คน ซึ่งได้จากการคำนวณตามสูตรของ Krejcie และ Morgan (1970) โดยการวิจัยนี้ใช้วิธีการวิจัยเชิงปริมาณในลักษณะการวิจัยเชิงสำรวจ เครื่องมือที่ใช้คือแบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน

ผลการวิจัยพบว่า 1) คุณลักษณะของผู้บริหารในยุคดิจิทัลอยู่ในระดับมาก โดยด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดคือการเป็นพลเมืองดิจิทัล แสดงให้เห็นว่าผู้บริหารมีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรมและรับผิดชอบ รองลงมาคือด้านการปรับปรุงอย่างเป็นระบบ การสร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้ในยุคดิจิทัล การมีวิสัยทัศน์ และด้านที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือการพัฒนาสู่การปฏิบัติที่เป็นเลิศอย่างมืออาชีพ 2) ประสิทธิผลของการบริหารวิชาการของสถานศึกษาอยู่ในระดับมาก โดยด้านที่ได้รับค่าเฉลี่ยสูงสุดคือการวางแผนงานด้านวิชาการ รองลงมาคือการนิเทศการศึกษา การจัดการเรียนการสอน และด้านที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา ซึ่งแสดงถึงความสามารถในการบริหารงานวิชาการได้อย่างเป็นระบบและตอบสนองต่อเป้าหมายของสถานศึกษา 3) ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างคุณลักษณะของผู้บริหารในยุคดิจิทัลกับประสิทธิผลของการบริหารวิชาการ พบว่ามีความสัมพันธ์เชิงบวกในระดับปานกลางอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยด้านที่มีความสัมพันธ์สูงที่สุดคือการวางแผนงานด้านวิชาการ รองลงมาคือการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา การจัดการเรียนการสอน และการนิเทศการศึกษา แสดงให้เห็นว่าผู้บริหารที่มีคุณลักษณะสอดคล้องกับยุคดิจิทัลจะสามารถขับเคลื่อนการบริหารวิชาการของสถานศึกษาให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

ปัจจัยด้านจิตลักษณะกับสมรรถนะเชิงบริหารของบุคลากรทางการศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา

จรัญ โสสว่าง — 2025-03-31

การวิจัยเชิงปริมาณนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับปัจจัยด้านจิตลักษณะ 2) ศึกษาระดับสมรรถนะเชิงบริหาร และ 3) วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยด้านจิตลักษณะกับสมรรถนะเชิงบริหารของบุคลากรทางการศึกษาในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยบุคลากรทางการศึกษาจำนวน 385 คน โดยใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือหลัก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า 1) ปัจจัยด้านจิตลักษณะโดยรวมอยู่ในระดับสูง โดยมีการมุ่งอนาคตและควบคุมตนเองเป็นปัจจัยเด่นที่สุด รองลงมาคือแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ การได้รับการพัฒนาความรู้ และทัศนคติต่อวิชาชีพตามลำดับ 2) สมรรถนะเชิงบริหารโดยรวมอยู่ในระดับสูง โดยการมุ่งผลสัมฤทธิ์เป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุด รองลงมาคือการทำงานเป็นทีม การบริการที่ดี การพัฒนาตนเอง และจริยธรรมวิชาชีพ 3) ปัจจัยด้านจิตลักษณะมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับสมรรถนะเชิงบริหารในระดับปานกลาง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01

ผลการศึกษาสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาองค์ประกอบทางจิตลักษณะเพื่อส่งเสริมสมรรถนะของบุคลากรทางการศึกษา ซึ่งสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาศักยภาพบุคลากรทางการศึกษาได้อย่างเป็นระบบ

อธิษฐานบารมีในพุทธปรัชญาเถรวาท : การวิเคราะห์เชิงปรัชญา

สิรินทร์ กันยาวิริยะ — 2025-03-31

บทความวิชาการฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ วิเคราะห์และขยายความแนวคิดเกี่ยวกับอธิษฐานบารมี โดยอาศัยหลักฐานจากพระไตรปิฎก คัมภีร์อรรถกถา และการวิเคราะห์แนวคิดในพระพุทธศาสนาเถรวาท ทั้งนี้ การศึกษามุ่งเน้นเฉพาะในขอบเขตของพุทธศาสนาเถรวาท โดยมิได้ครอบคลุมถึงแนวคิดในพุทธศาสนานิกายมหายานหรือแนวคิดพุทธร่วมสมัย

จากการศึกษาในพระไตรปิฎกพบว่า อธิษฐานบารมีสามารถแบ่งได้ 3 ระดับ คือ อธิษฐานบารมี อธิษฐานอุปบารมี และอธิษฐานปรมัตถบารมี ซึ่งสะท้อนถึงระดับความเข้มข้นของการตั้งมั่นในปณิธาน และอธิษฐานบารมียังมีบทบาทสำคัญในการนำพาพระโพธิสัตว์ให้สามารถฟันฝ่าอุปสรรคและบรรลุเป้าหมาย องค์ความรู้ใหม่ในรูปแบบโมเดล ACTS ซึ่งประกอบด้วย A – Aspiration & Action (แรงบันดาลใจและการลงมือทำ), C – Commitment & Consistency (ความมุ่งมั่นและความต่อเนื่อง), T – Transformation & Tenacity (การเปลี่ยนแปลงและความอดทนไม่ย่อท้อ) และ S – Self-Discipline & Service (วินัยในตนเองและการรับใช้สังคม) โมเดลนี้ช่วยขยายความเข้าใจเกี่ยวกับอธิษฐานบารมีในมิติที่สามารถประยุกต์ใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นด้านการศึกษา การทำงาน การพัฒนาตนเอง หรือการเป็นผู้นำที่สามารถขับเคลื่อนสังคม